Paulit-ulit ang pagbuntong-hininga ko habang walang tigil sa paghampas sa mga binti at braso kong pinapapak ng mga lamok. Pero ayos lang kahit pagpyestahan pa ako ng mga lamok kay sa naman manatili ako sa umuugang kubo.Nandiyan na naman kasi si Telay. Mula kasi noong unang gabing pagkikita nila ng hilaw kong Tito ay napadalas na ang pagpunta ng babaeng haliparot na iyon dito. Nakakainis nga. Dagdag siya sa hirap ko. Feeling entitled ang haliparot. Ginawa na nila akong alila. Taga silbi, at wala akong choice kung hindi ang sumunod. Ang gaga ko rin kasi nagtiis ako ng ganito katagal. Umaasa pa rin kasi ako na kusa siyang aalis kapag nagsawa na sa liblib na lugar na ito pero hindi dumating ang inaasahan ko. Lalo pang humigpit ang pagbabantay niya sa akin. Sinusundo na rin niya ako sa palayan tuwing hapon. Ilang beses na rin kasi akong nagtangkang tumakas at sa kada tangka ko, nahuhuli niya lang ako.Hindi ko alam kung bakit ayaw niya akong pakawalan; kung bakit tinatali niya ako sa bu
"Tulong–" Natigil ang ngawa ko nang makita ang pamilyar na kwartong kinalalagyan. Umiling ako ng paulit-ulit habang ang mga luha ay walang tigil sa pagdaloy. Hagulgol ang kasunod sa mahina kong paghikbi. Takip na rin ang mga palad sa bibig. Gusto kong gumalaw; gusto kong bumangon. Pero ramdam ang sakit sa buong katawan ko. Bumalik sa isip ko ang eksina sa bundok bago ako nahulog. "Aya!" Boses ni Belle ang narinig ko kasabay ang pagyugyog ng kubo. "Belle, tulungan mo ako. Umalis na tayo rito." Hawak ko ang kamay ni Belle. Nangingilid rin ang mga luha niya. Pero umiling-iling. "Belle, ano ba, tulungan mo na akong tumayo. Tara na.""Sa tingin mo, makakaalis ka rito sa kalagayan mong 'yan?" Nanlaki ang mga mata ko nang makita si Ancel. Ngumisi pa ito na lalong nagpalakas sa paghikbi ko. "Katangahan mo, kaya nangyari sa'yo 'yan!" "Ancel, ano ba? Talagang nagawa mo pa na sa sigawan ang kaibigan ko. Kung hindi dahil sa'yo, hayop ka, walang mangyayaring masama sa kaibigan ko. Ikaw ang d
"Belle naman, ayoko ng naiisip mo. Ilayo mo na lang ako, please." Hawak ko na ang kamay niya habang ang mga luha ay patuloy sa pagpatak. "Aya, tumahan kana. Alam mo ba na kung hindi dahil sa kaniya ay pinaglalamayan ka na ngayon?" Pinahid niya ang mga luha ko saka hinaplos ang dibdib ko. "Sana nga at 'yon na lang ang nangyari. Mas gugustuhin ko pa na tuluyan na lang mawala kay sa makasama pa ang lalaking 'yon. Pagod na kasi ako, Belle. Puro na lang sakit at hirap ang nararanasan ko." I can't utter the words I want to say because I'm sobbing at the same time. Para akong bata na hindi matigil sa pag-iyak.Ang sikip na ng dibdib ko. "Ayoko na, pagod na pagod na ako, Belle. Pagod na ako sa lahat.""Aya, ano ba? Tumigil ka nga," tarantang pag-alo sa akin ni Belle, kasabay ang pagbangon sa akin. Kinapos na kasi ako sa paghinga. Feeling ko, k'unti na lang ay mawawalan na ako ng malay. Yakap na niya ako, at walang tigil sa pagtapik at paghaplos sa likod ko. Hinang-hina na ang katawan ko. Gu
Bakit ko pa ba tinatanong? Kahit pa sabihin na si Ancel ang dahilan kung bakit buhay pa rin ako hanggang ngayon, hindi pa rin niyon mababago ang katotohanan na siya ang dahilan kung bakit ako umalis ng ganoong oras. Siya ang dahilan kung bakit ako napahamak."Ano ba ang pumasok sa utak mo, Aya at umalis ka nang ganoong oras, ha? Gano'n ka ba ka desperada na makalayo sa hayop na 'yon? Alam mong delekado ang lugar natin lalo na sa gabi pero umalis ka pa rin." Nauwi sa sermon ang pagtatanong ko."Oo, Belle, desperada nga akong lumayo. Hindi ko na kayang makasama sa iisang bahay ang lalaki na 'yon. Sawa na akong makita ang mga pinaggagawa nila ng Telay. Ayokong magtiis na lang na gawin nila akong utusan." Marahas kong pinahid ang mga luha ko. "Tahan na, Aya. Alam ko naman na galit ka nga sa Ancel na 'yon pero kung hindi dahil sa kan'ya. Baka hindi lang 'yan ang inabot mo." Pinahid niya rin ang mga luha ko. Mapait akong tumawa. "Belle, siya ang dahilan kaya nangyari sa akin 'to. Kung hind
My grip on Ancel's nape tightened as he nearly toppled. I yelled out of fear. The path we were walking on was covered with rocks, making it extremely difficult to walk. Fortunately, he kept his balance and we didn't tumble totally."Ang likot mo kasi," paninisi niya. "Kumapit ka nga lang ng mabuti at 'wag nang dumadal" dagdag niya pa.Tarandado talaga. Kumulo ang dugo ko. Ang sarap pagtatampalin ang mukha. "Ikaw ang nagdala sa akin dito, kaya 'wag kang magreklamo kung nahirapan ka," irita kong sabi."Sabi na ngang tumahimik ka na lang." Tumiin ang labi niya matapos sabihin 'yon at sandaling sumulyap sa akin. Nakagat ko rin ang labi ko dahil sa inis. Nagmistulang kuko ng pusa ang mga kuko ko na bumaon sa batok niya. Gusto ko pa nga sanang katagatin ang leeg niya. Sira-ulo siya. Dinala-dala ako rito, puro naman pala reklamo."Gusto mo bang madagdagan ang bali' mo?" sikmat nitong tanong. "Tigilan mo na ang ginagawa mo ngayon bago pa kita ibagsak." Sandali siyang huminto. Pinaling-p
Napailing at napangisi ako dahil sa sinabi ni Belle. Pakiramdam ko ay hinuhuli niya kung ano ang magiging reaksyon ko.Humarap ako sa kanya, saka ko siya tinitigan. "Do you really think I'm concern about your friend? Your imagination is so vast, Belle. But sorry for bursting your bubble; I don't care about her or anyone else," mariin kong sabi."Talaga?" Belle folded her arms and turned away. "All right, e-deny mo lang ng e-deny, at lokohin mo ang sarili mo hangga't gusto mo, kaya lang kasi, 'yang action mo ay hindi nagsisinungaling; it's undeniable that you care about my friend."Nilingon niya pa ako at mapang-asar na ngumiti.Sekreto kong nakamot ang ulo ko. Ang talas din kasi ng pakiramdam nitong si Belle. Kahit anong bangis ng ugaling pinapakita ko sa kan'ya ay huli niya pa rin ang kahinaan ko. Paanong hindi. Nakita niya ako na halos mabaliw sa kahahanap kay Aya no'ng gabing nawala siya. Naabutan niya pa ako sa hospital na nasa tabi ng kaibigan niya. Halos walang kurap na nakatit
Kumabog ng malakas ang dibdib ko nang marinig ang sigaw at pagdaing ni Aya. Walang sabi-sabi na tinalon ko ang bakod na kawayan, kaagad ko lang marating ang kubo."Telay, tigilan mo na nga 'yan, ano ba? Wala ngang kalaban-laban si Aya," rinig ko ang boses ni Mica."Oo nga naman, Telay. Kailan ka pa naging gan'yan ka bayolente at nagawa mong saktan ang taong wala namang ginawang masama sa'yo?" Si Ason naman ang narinig kong boses.Nakuyom ko ang kamao ko sa tindi ng galit, lalo't sumasabay ang pagdaing at pagsigaw ni Aya sa pag-saway ng mga kaibigan ni Telay. "Pabayaan niyo nga ako." Gigil na sigaw ni Telay. "Bakit n'yo ba ako inaawat? Hindi ko talaga titigilan ang babae na 'to hangga't hindi siya tumayo." Malakas na da¡ng na naman ang kasabay no'n."Hindi na nga tama ang gigawa mo, Telay."Rinig na rinig ko ang sagutan nila. Habang papalapit ako."Tumahimik nga kayo. Lahat gagawin ko sa babaeng tamad na 'to. Alam ko, nagkukunwaring pilay lang 'to para makuha ang atensyon ni Ancel." S
Ang angas ko habang sinasabi ang salitang 'yon. Pero nang makita ko ang nanlaki na mga mata ni Aya, bigla akong nahiya. Nilamon ako ng hiya. Pero pinanindigan ko pa rin ang pagiging gago. Ang pagiging hayop ko. Hindi ako nagpatinag sa nararamdaman kong hiya na si Belle lang ang nakakahalata. Nagtakip na kasi ito ng bibig, at sandaling nag-iwas ng tingin sa kaibigan niya. Lalo tuloy na dagdagan ang hiya ko dahil dito kay Belle na nagpipigil na namang tumuwa. Sinabayan pa niya ng mapang-asar na tingin at bahagyang pagyugyog ng balikat niya. "Sabi ko naman sa'yo, Belle, hindi aalis ang hayop na 'yan," sikmat ni Aya matapos ang sandaling pagkagulat. “Hindi mangyayari na kusa siyang aalis. Ang sarap nga ng buhay niya rito. Libre lahat, pati katulong,” nangagalaiting dinuro-duro niya ako. Nanlilisik pa ang mga mata sa puntong hindi na niya napinsan ang pagpipigil na tawa ng kaibigan niya. Ngumisi ako ng kakaiba. Sumandal sa hamba ng pinto at pinag-ekis ang mga paa. Ang angas ko pa rin tin