MATAPOS ang ilang minutong pagkakaupo ay napagpasyahan ko nang maglakad pabalik kina Don Raul at Doña Celestina, malamang ay tapos na rin ang misa. Naglakad ako papunta sa harap ng simbahan at sa hindi kalayuan ay natanaw ko sila na nasa harap ng simbahan at may kinakausap nang biglang may bumangga sa akin.
“Mag-iingat ka sa bawat kilos na iyong gagawin.”Aniya.
“Lola Linda?” Bulalas kong sabi na mabilis na napalingon sa pinagmulan ng boses at nakita ko ang isang matandang babae na nakabalabal.
Tinig iyon ni Lola Linda hindi ako maaaring magkamali. Mabilis kong hinanap ang matandang nakabalabal at dali-dali itong hinabol ngunit mabilis itong nawala sa aking paningin nang tangayin ito ng kumpol ng mga taong nagsimulang masilabasan galing sa simbahan. Balak ko pa sana itong habulin nang tawagin ako ni Doña Celestina.
“Helena, saan ka pupunta?” tanong nito nang lumingon ako sa kan’yang kinatatayuan. Muli
Hindi ko makolekta ang aking sarili. Tila tinakasan ako ng aking dila dahilan para hindi ako makapagsalita. Ibig ba nitong sabihin tama ang hinala ko na kapag namatay ako rito hindi na ako makakabalik sa panahon ko? Napaupo ako sa silya sa labis na pagkatigalgal. Hindi ako makapaniwala sa nangyayari. Paano ito nangyari sa akin? Ibinalik ko ang aking tingin sa aklat na naroon pa rin ang nakasulat at muli ko iyong binasa.“Ang lahat at may simula’t wakas. Ang bawat unos na darating ay may dahilan. Isa-isa mong malalaman ang lahat sa tamang panahon. Ikaw at ako’y iisa kaya mag-ingat ka, Helen. Ingatan mo ang iyong sarili ‘pagkat kung ika’y mawawala tuluyan na rin akong mawawala,” mahina kong basa hanggang sa unti-unting nawala ang nakasulat doon at napalitan ng ordinaryong sulat ni Helena tungkol sa medisina.Ikinumpas ko ang aking sarili matapos ang matagal na pagkakatigalgal. “I shouldn’t be scared! The fact that she had warned me it help me to confirm my suspicions. I sh
Nalilitong pinagmasdan ako ni Lita at naghihintay ng eksplinasyon sa aking itinuran.“Ibig kong sabihin, hindi! Hindi ko magagawang makipagbati sa isang taong tulad niya! Hindi ko magagawang patawarin ang tulad niya!” Sunod-sunod na negative reaction ang sinabi ko.“Akala ko po ay nagkaayos na kayo kaya ginamit niyo po ang kan'yang regalo ngunit mukhang nagamit niyo lang iyon nang hindi sinasadya dahil sa wala kayong maalala. Tama po ba?” paninigurong tanong ni Lita.“Bingo! Gano'n na nga ang nangyari!” mabilis kong pagsang-ayon.Sa susunod, I should asked Lita first para masiguro na wala na naman akong magagalaw o masasabing mali baka sa sunod ay tuluyan na akong mabuking. Kailangan ko ng mag-ingat ng husto baka sa sunod maalanganin na ang buhay ko. Safety first, Helen! Safety!Alas tres na ng hapon nang magsimula ang piging. Lahat ay nakahanda na maging ang aking hiniling kay Don Raul na handaan p
“Anong balita?” bungad na tanong niya sa akin.Umiling ako at yumuko.“Hindi mo pa ba siya nakikita?”“Hindi pa. Hindi ko rin siya nakita ng nagtungo kami sa simbahan kahit sa aming unang tagpuan ay wala rin siya roon.” Paliwanag ko. Alam ni Teresa na inanyayahan ko si Joaquin na pumunta sa aking kaarawan. Hindi na siya tumutol tulad noong una na tutulungan ko si Joaquin sa hustisya na gusto kong makamtan nila. Hindi ko alam kung ano nagpabago sa kan’yang isipan ngunit simula ng kausapin niya si Don Raul tungkol sa aking mga plano ay mas aligaga pa siya sa akin kung ano na ba ang balita sa amin ni Joaquin. Kung nag-usap ba kami o nagkita. Lagi niya akong chini-check kung may bagong update ba sa aming dalawa.“Wag kang mag-alala darating iyon. ‘Wag kang mawalan ng pag-asa,” nakangiting sabi ni Teresa. “Sa ngayon, magsaya muna tayo habang hindi pa siya dumarating.”Kaya tulad ng
Napabuntong-hininga ako nang malalim kahit ako'y nalito sa nangyari kay Joaquin. But, this issue doesn't matter sa issue na meron sa pamilya nila so I think I should stop bothering about it. I immediately snapped out my senses and back to main agenda.“Kung gano'n, hindi na natin kailangang pag-usapan ang tungkol sa bagay na ‘yan. Ang kailangan natin pagtuunan ng pansin ay kung paano natin malalaman ang katotohanan para makamit niyo ang hustiya na nararapat sainyo at maparusahan ang tunay na may sala.” Paglilinaw ko ng lahat.Siya naman ang napalingon sa akin at pinagmasdan ako ng masinsin. “Bakit? Hindi ko maunawaan kung bakit gustong-gusto mo kaming tulungan.”“Sabihin na natin, hulog ako ng langit para tulungan ang taong tulad mo na nangangailangan ng tulong at naaapi,” pagdadahilan ko na siyang ikinakunot lalo ng kan'yang noo.“Ipagpasalamat mo na lang na narito ako para tulungan ka kahit na malagay ang
Natauhan ako nang bigla siyang magsalita. “Naalala mo na ba ako?”“Hindi,” pagsusungit kong sagot.“Paanong ako iyong nagawang kalimutan? Magkababata tayo,” sabay tingin kay Joaquin. “Pati ni Joaquin.” Dagdag niya pa.What a worst coincidence? Kailangan bang ganito kasaklap ang buhay ni Joaquin? Bakit kailangan niyang maging out of the picture palagi? Talo niya pa ang extra sa pelikula. This is worst! Napatingin ako kay Joaquin na hindi nagbabago ang expression sa kan'yang mukha. Okay lang ba talaga siya? Nag-aalala kong tanong sa aking sarili.Isang halakhak ang bumasag sa tensyon na bumabalot sa amin. “Naku, anak, ‘wag sana sumama ang iyong loob bagamat noong huli naming pagkikita ni Helena ay hindi niya rin ako nakilala,” natatawa saad ng walang hiyang si Don Emilio.“Pagpasens'yahan niyo na siya, Mateo at Emilio. Talagang makakalimutin ang aming anak kahit kami ay minsan ay nakakalimutan niyang tawaging ama at ina ni Celestina.” Pagpapaliwanag ni Do
Hindi agad umimik si Don Raul at pinagmasdan ako at akmang hahawakan ang aking kamay ngunit mabilis ko itong inilayo sa kan’ya. I felt like by the time he will touch me, I will be tainted by his sins or swallowed by his dark secrets that I didn’t know how many does he have. I saw his deep sigh.“Mali ka ng iyong inaakala, anak.” Saad niya.“Anong mali roon ama? Kitang-kita ko kung paano ka makipagmabutihan sa ahas na iyon! Paano mo ‘yon nagagawa ama? Wala ka bang puso?” ani ko na labis ang hinanakit na aking nararamdaman.“Nagkakamali ka, Helena. Mali ang pagkakaunawa mo sa iyong nakita.” Aniya na pilit akong kinukumbinsi.“P’wes, ipaliwanag mo po sa akin lahat!” sigaw ko. “Kasi po hindi ko na alam kung tama pa po ba ang pagkakakilala ko sainyo,” mahina kong usal.Napabuntong-hininga si Don Raul bago nakapagsalita. “Mali ang iniisip mong may kinalaman ako o naging kasabwat ako ni Emilio sa kung ano ang plinano o kung totoo bang siya ang may kagagawan ng
Nanariwa sa aking alaala ang mga sandali namin ni Don Raul.“So hindi ka po talaga tutol nang sandaling iyon? Papayag ka po talaga na tulungan ako kung sinabi ko rason ko?”“Aba, oo naman. Anak kita at ibibigay ko ang nais ng pinakamamahal kong anak.”“Ibig niyo sabihin hindi po kayo galit sa akin na tulungan ko sina Joaquin?”“Ama! Salamat, ama! I love you! You're the best talaga!”“Masaya ako at masaya ang aking anak kahit na hindi ko na naman maintindihan ang iyong pinagsasabi.”Naalala ko ang mga ngiti naming dalawa. Ang halakhak at tawa niyang pumupuno sa kabahayan. Ang pagsuporta niya sa akin na hindi na ako tinatanong ng ano pa man.“Mukhang sumobra ata ako,” na-gi-guilty kong saad.Lumipas ang mga araw na may sama pa rin ako ng loob kay Don Raul kung kaya’t napagpasyahan kong pumunta n
Nakaupo ito sa kalsada na tila pinupunasan ang kan’yang labi. Hindi ako sigurado pero parang may mali sa kan’ya kung kaya’t mabilis ko siyang nilapitan.“Joaquin, may prob---Hindi ko na nagawang tapusin ang aking sasabihin nang makita ko ang putok nitong mga labi at ilang pasa sa kan’yang mukha. Iginala ko pa ang aking mga mata sa ibang bahagi ng katawan niya at nakita ko ang ilang bahid ng dugo rito.“Anong nangyari? Sinong may gawa nito sa ‘yo?” galit kong tanong sa kan’ya.“Huwag kang mag-alala ayos lang ako.” Aniya at sinubukang makatayo kung kaya tinulungan ko siyang tumayo.“Anong ayos? Iyan ba ang itsura ng maayos? Puno ng mga pasa ang mukha mo at ngayon may sariwa ka pang sugat na natamo? Seryoso ka ba? Nasa katinuan pa ba ang isip mo?” pangaral kong saad sa kan’ya.“Ayos lang ako. H’wag mo na akong alalahanin pa saka malayo naman ito sa