SHAINA
"Sa iisang bahay po ba tayong dalawa magtatrabaho, Tita Delia?" tanong ko kay Tita Delia habang nasa biyahe na kami patungong Maynila. Bumuntong-hininga muna siya bago sumagot sa akin."Paumahin na hindi ko kaagad nilinaw sa 'yo na hindi tayo magtatrabaho sa iisang bahay. Paumahin talaga dahil hindi ko nilinaw 'yon. Ang pagkakaalam ng 'yong ina ay magkasama tayo sa iisang bahay ngunit hindi ganoon ang mangyayari," nakangiwing sagot ni Tita Delia sa akin na hindi maintindihan. Nangunot ang noo ko sa sinabi niya."Ano'ng ibig mo pong sabihin, Tita Delia? Magkahiwalay po ba tayo na magtatrabaho sa Maynila? Ganoon po ba 'yon?" nakangusong sagot ko kay Tita Delia na mabilis naman na tumango sa akin."Oo. Ganoon nga 'yon. Hindi tayo sa iisang bahay magtatrabaho. Paumahin kung hindi ko kaagad 'yon nalinaw sa 'yo lalo na sa 'yong mahal na ina. Paumanhin talaga, Shaina," sabi niya sa akin na may kasamang paumahin. Ngayon ay unti-unti ko nang naiintindihan ang ibig niyang sabihin sa akin. Nalungkot tuloy ako sa sinabi niya na 'yon."Kung hindi po tayo sa iisang bahay magtatrabaho, saan po ba ako magtatrabaho bilang isang katulong?" tanong ko kay Tita Delia na nakanguso. Muli siyang bumuntong-hininga bago sumagot sa akin."Doon ka magtatrabaho sa kalapit na bahay dahil mas kailangan ng bagong katulong doon, eh. 'Wag kang mag-alala dahil magkalapit lang naman ang mga bahay na pagtatrabauhan natin, eh. Nasa isang ekslusibong subdivision lang naman. 'Pag may oras tayong dalawa ay puwede tayo na magkita. Okay lang ba 'yon sa 'yo, Shaina?" paliwanag sa akin ni Tita Delia.Hindi ko pa rin maiwasan na hindi magtampo sa kanya dahil sa inaakala ko na sa iisang bahay kami magtatrabaho ngunit hindi naman pala. Magkahiwalay pala kami. Kinakabahan ako sa mangyayari sa akin. Wala rin naman akong magagawa pa kundi ang tumango sa sinabi niya. Kung hindi man kami magkakasama sa iisang bahay na pagtatrabauhan ay kailangan ko na tanggapin 'yon kahit ayaw ko na maghiwalay kay Tita Delia. Wala akong ibang pagipilian, eh.Bago ako sumagot sa tanong na 'yon ni Tita Delia kung okay lang ba 'yon sa akin na magkahiwalay kami ng bahay na pagtatrabauhan ay bumuntong-hininga muna ako."Wala namang problema 'yon sa akin, Tita Delia. Wala rin naman po akong choice kundi ang magtrabaho na hindi po tayo magkasama sa iisang bahay na pagtatrabauhan. Ang totoo po n'yan ay kinakabahan ako," sabi ko sa kanya. Hindi ko na sinabi sa kanya na nagtatampo ako sa kanya dahil sa hindi kaagad niya nilinaw na hindi naman pala kami magkasamang magtatrabaho sa isang bahay.Bumuntong-hininga rin si Tita Delia bago muling magsalita sa akin."Paumahin talaga ha, kung hindi ko kaagad 'yon nalinaw sa 'yo. Wala rin naman tayong magagawa, eh. Kahit gusto ko man na magkasama tayo ay wala naman akong magagawa. Gusto lang talaga kitang tulungan na magkaroon ka ng trabaho para makatulong ka sa mama mo at mga kapatid mo, eh. Gusto mo rin naman na tulungan sila, 'di ba? Uulitin ko ha, magkalapit lang naman ang bahay na pagtatrabauhan mo sa bahay kung saan ako nagtatrabaho. Kung may kailangan ka ay puwede mo akong puntahan. Paumahin talaga, Shaina," paumahin muling sagot ni Tita Delia sa akin."Naiintindihan ko naman po kayo, Tita Delia. 'Wag mo na pong sabihin 'yan. Naiintindihan ko naman po, eh. Okay lang po sa akin. Kaya ko naman po siguro, eh. Para sa pamilya ko ang gagawin ko na 'to kaya nagdesisyon po ako na sumama sa 'yo, eh. Nasasanay rin po ako n'yan. Malinaw na po sa akin ang lahat, Tita Delia," sagot ko sa kanya. Nginitian ko na rin siya. Natatanggap ko naman na kahit papaano ang lahat ng mga nalalaman ko. Ganoon naman talaga ang buhay kahit ayaw ko sa una ay kailangan mo na gawin. Wala naman akong pagipilian pa. Kaya ako nagdesisyon na sumama kay Tita Delia para magtrabaho hindi para magreklamo o ano pa.Ngumiti rin si Tita Delia sa akin bago siya nagsalita. "Maraming salamat sa pag-iintindi mo sa akin, Shaina. Nandito lang naman ako para sa 'yo. Kahit hindi tayo palaging magkikita ay hindi naman kita pababayaan. Nangako ako sa mama mo na hindi kita pababayaan, okay?" Tumango na lang ako kay Tita Delia. Niyakap niya ako nang napakahigpit na yakap pagkatapos.Makalipas ang sampung oras ay nasa Maynila na nga kaming dalawa ni Tita Delia. First time ko na makarating sa Maynila kaya namamangha ako sa mga nakikita kong nagtataasan na mga gusali at mga sasakyan na napakarami sa daan. May nakikita naman ako sa probinsiya na mga sasakyan na ganito ngunit hindi kagaya dito sa Maynila na napakarami. Ang haba-haba ng traffic sa daan. May mga taong naglalakad papasok sa trabaho nila. May mga naghihintay ng masasakyan. Marami akong nakikitang mga hindi ko pa nakikita sa probinsiya namin na dito ko lang nakita sa Maynila.Sumakay kami ng taxi patungo sa exclusive na subdivision na puro mga mayayaman ang nakatira. Kitang-kita ko ang mga nagagandahan na mga bahay. Pagandahan pala sila ng bahay dito.Nang makababa na kami sa taxi ni Tita Delia ay itinuro niya sa tapat ang napakalaking bahay na pinagtatrabauhan niya. Doon siya nagtatrabo bilang isang katulong. Matapos 'yon ay naglakad kami ng ilang hakbang at huminto sa isang malaking bahay na mas maganda doon sa bahay na pinagtatrabauhan niya. Napakatahimik sa bahay na 'yon."Dito ka magtatrabaho sa bahay na 'to, Shaina," sabi ni Tita Delia sa akin habang turo-turo ang bahay na 'yon. Tumango lang ako.Wala pa ngang dalawang minuto ay bumukas ang malaking gate at lumabas ang isang lalaki na may edad na. Kulay brown na t-shirt at maong na short ang suot nito. Ngumiti ito pagkakita kay Tita Delia habang tahimik lang ako sa tabi niya."O, Delia, dumating ka na pala," wika nito sa kanya. "Akala ko ay nasa probinsiya ka pa n'yo ngayon."Ngumiti naman si Tita Delia sa kanya bago nagsalita sa may edad ng lalaking 'yon. "Kararating lang namin ngayon nitong pamangkin ko, eh. Nand'yan ba ang boss mo?"Tumango kaagad ang may edad na lalaki."Opo. Nasa loob po si sir ngayon," sabi nito sa kanya. Tinapunan niya ako ng tingin at nagsalita, "Ito ba ang ipapasok mo na katulong dito sa bahay ni sir?"Mabilis na tumango si Tita Delia sa kanya."Oo. Siya ang ipapasok ko na katulong. Pamangkin ko siya. Ang pangalan niya ay Shaina," sagot ni Tita Delia sa kanya.Ngumiti ito sa akin at nagsalita, "Magandang araw sa 'yo, Shaina! Masaya akong makilala ka. Ako nga pala si Caloy. Ako ay isang ang hardinero. Ngayon na walang ibang katulong si sir ay ako ang gumagawa ng lahat ng mga gawain sa loob ng bahay niya pero ngayon na nandito ka na ay mababawas-bawasan na ang gagawin ko." Nakipagkamayan ito sa akin. Ngumiti naman ako sa kanya. Hindi ko pinahalata na kinakabahan ako. Oh, my goodness! Sa bahay na 'to pala ako magtatrabaho bilang isang katulong. Ibig sabihin ay walang ibang katulong sa bahay na 'to kundi siya lang. Tumango-tango ako sa kanya."Wala po bang ibang katulong o kasambahay dito ngayon maliban po sa 'yo?" nagtatakang tanong ko sa kanya.Umasim ang mukha niya."Wala, eh. Umalis na sila kaya wala nang natira pa. Kaya naghahanap ang boss ko ng bago," sagot niya sa akin. Tumango-tango muli ako sa kanya."Mabuti pa ay pumasok na tayo sa loob. Nakakahiya naman na dito tayo sa labas nag-uusap," sabi ni Mang Caloy sa amin ni Tita Delia.Sumunod lang kami sa kanya hanggang sa makarating kami sa loob ng malaking bahay na 'yon. Napakatahimik sa loob pero mamangha ka sa mga makikita mo. Maraming mga nakakamanghang makikita sa loob. First time ko na makakita ng ganitong napakagandang bahay. Mayaman na mayaman talaga ang nakatira. Umupo kami sa malambot na sofa habang tinatawag ni Mang Caloy ang boss niya na ilang minuto lang ay kasama na niyang lumalapit sa amin ni Tita Delia.Naunang naglalakad ang matangkad na lalaki na nakasuot ng kulay puting long sleeve at itim na pants. Hapit na hapit ang suot nito sa malaking katawan nito. Hindi pa naman siya matanda na inaasahan ko. Mukhang ilang taon lang ang agwat niya sa akin. Dumako ang tingin ko sa guwapong mukha nito. Naramdaman ko na biglang bumilis ang tibok ng puso ko nang magtama ang mga mata naming dalawa. Nakaramdam tuloy ako ng hiya kaya mabilis na napatungo ako.Tumayo kami ni Tita Delia at sabay na binati siya ng magandang araw. Nakatayo siya sa harap namin na seryoso ang tingin lalo na sa akin. Nasa tabi niya si Mang Caloy na tahimik lang."Siya ba ang sinasabi mo na ipapasok mo na bagong katulong dito sa pamamahay ko, Aling Delia?" tanong niya sa baritonong boses kay Tita Delia. Boses pa lang niya ay para bang may kakaibang kiliti 'yon sa tainga ko.Mabilis na tinanguan ni Tita Delia ito at saka nagsalita, "Opo, sir. Siya po 'yon na sinasabi ko sa 'yo kahapon. Mabuti po ay sinagot mo ang tawag ko noong isang araw bago kami umalis sa probinsiya namin. Ang pangalan niya po ay Shaina. Pamangkin ko po siya, sir. Mabait po siya.""Ganoon ba? How old is she?" tanong nito kay Tita Delia. Hindi siya tumitingin sa akin."Twenty two years old na po siya, sir. Hindi po siya nakatapos ng pag-aaral sa high school kaya wala po siyang ibang mapasukan na trabaho kaya ito na lang po ang papasukin niya na pagiging katulong o kasambahay," sabi pa ni Tita Delia sa kanya. Tumango siya sa harap namin."Wala namang problema 'yon, Aling Delia. Hindi naman kailangan ng educational background ang trabahong papasukan niya, 'di ba? As long as marunong siyang gumawa ng trabahong pambahay at magiging masunurin siya sa lahat ng ipag-uutos ko ay puwede siyang maging katulong ko. Narinig mo ba ang sinabi ko na 'yon sa 'yo, Shaina?" wika niya at napatingin siya sa akin.Kaagad naman na tumango ako sa kanya kahit kinakabahan ako. "Opo. Narinig ko po 'yon, sir. Marunong naman po akong gumawa ng mga gawain na pambahay. Marunong rin po akong sumunod sa pinag-uutos sa akin. Mapagkakatiwalaan rin po ako sa kahit anong bagay," magalang na sagot ko sa kanya."Very good. Simula ngayon ay dito ka na sa pamamahay ko magtatrabaho, okay? Since dinala ka naman na ng Tita Delia mo dito, eh. Si Mang Caloy na ang bahala sa 'yo na ituro ang magiging kuwarto mo at iba pang kailangan mo na malaman sa loob ng pamamahay ko. Hindi na natin kailangan pa na patagalin pa 'to. Puwede ka nang magpaalam sa Tita Delia mo. She needs to go back to her work too. Hindi puwedeng tumagal siya dito sa pamamahay ko. She should leave to work there. By the way, my name is Jacob Lopez. Ulilang lubos na ako," seryosong sagot niya sa akin. Nagpakilala na rin siya ng pangalan niya sa akin."Sige po, sir. Maliwanag po sa akin ang lahat ng mga sinabi mo. Masaya po akong makilala ka, sir. Magpapaalam na po ako sa Tita Delia ko," tugon ko sa kanya at tumango naman siya sa akin."Okay. Uulitin ko sa 'yo ha, si Manong Caloy na ang bahala sa 'yo," sabi pa niya sa akin. Kahit nasa harapan pa namin siya ay nagpaalam na ako kay Tita Delia. Kailangan na rin niyang bumalik sa bahay na pinagtatrabauhan rin niya. Hinihintay na sigurado siya ng amo niya doon. Nagyakapan muna kami nang napakahigpit ni Tita Delia bago siya tuluyang lumabas sa malaking bahay na 'yon. Hindi ko na siya hinatid pa dahil baka pagalitan pa ako ng amo ko na mukhang masungit kahit guwapo.SHAINASinamahan ako ni Manong Caloy sa magiging kuwarto ko habang dito ako sa pamamahay ng boss namin nagtatrabaho. Ako lang mag-isa sa kuwarto na 'yon dahil wala namang ibang katulong dito sa loob ng pamamahay ni Sir Jacob kundi kami lang ni Manong Caloy. Hindi naman maliit ang kuwarto ko. Tamang-tama naman 'yon sa akin. Inilagay ko muna ang dalang gamit ko doon sa loob ng magiging kuwarto ko bago ako ilibot ni Manong Caloy sa loob ng malaking bahay. Sinabi na rin niya sa akin ang mga gagawin ko araw-araw. Hindi naman ako nagtaka pa sa mga gagawin ko na 'yon dahil alam ko naman talaga ang ginagawa ng isang katulong o kasambahay. Sanay naman na rin ako sa mga gawaing bahay."Magsisimula na po ba ako ngayon na magtrabaho?" mahinang tanong ko kay Manong Caloy matapos niyang ilibot ako sa loob ng malaking bahay at sabihin ang mga gagawin ko araw-araw.Huminga muna ng malalim si Manong Caloy bago sumagot sa tanong ko na 'yon kung magsisimula na ba ako sa pagtatrabaho ngayong araw na 'to.
SHAINA "Kakain na tayo ng dinner, Shaina," malumanay na sabi ni Manong Caloy sa akin kinagabihan. Nandoon lang ako sa loob ng bahay ni Sir Jacob. Lumapit si Manong Caloy sa akin para sabihin 'yon na kakain na kami ng dinner na dalawa. Iniwan ko na muna siya doon sa kusina kanina habang nagluluto siya dahil ayaw naman niya akong patulungin. Doon muna ako sa taas. Mabilis naman akong tumango kay Manong Caloy pagkasabi niya na kakain na kami. "O, sige po. Dumating na po ba si Sir Jacob?" tanong ko nga sa kanya kung dumating na si Sir Jacob. Sigurado ako na dumating na ito dahil gabi na nga. Hindi naman ito matutulog doon sa opisina ng kompanya niya. "Hindi pa. Hindi pa dumarating si Sir Jacob. Wala pa siya," mabilis naman na sagot ni Manong Caloy sa akin dahilan para manlaki ang mga mata ko. Hindi pa pala dumarating si Sir Jacob. Akala ko pa naman ay dumating na ito. Niyaya na nga niya akong kumain ng dinner."Talaga po? Wala pa po siya?" hindi naniniwalang tanong ko sa kanya na kaag
SHAINA"Anong oras na po ba dumating kagabi si Sir Jacob?" tanong ko nga kay Manong Caloy kung anong oras dumating si Sir Jacob na boss namin. Nagpakawala muna siya nang malalim na buntong-hininga bago sumagot sa tanong ko na 'yon sa kanya."Malapit na mag-alas onse ng gabi nang dumating si Sir Jacob kagabi," sagot ni Manong Caloy sa tanong ko. Mabilis ko naman siyang tinanguan at nagsalita, "Ganoon po ba? Hindi ka pa po ba inaantok kagabi habang hinihintay si Sir Jacob?""Inaantok na nga ako, eh, pero kailangan na hintayin si Sir Jacob. Wala akong ibang choice kundi ang hintayin siya na makauwi," sagot ni Manong Caloy sa akin na muli kong tinanguan."Kumain pa po ba si Sir Jacob kagabi pag-uwi niya?" tanong ko pa kay Manong Caloy."Hindi na, eh. Hindi na siya kumain ng dinner pag-uwi niya kagabi. May kasamang kumain siya ng dinner kagabi sa labas. Hindi naman niya sinabi sa akin kung sino. Hindi ko naman siya tinanong pa nang tinanong dahil hindi naman 'yon importante, eh. Hindi nama
JACOBI thought Manong Caloy was knocking on my door, but he wasn't that person I saw. Pagkabukas ko pa lang ng pinto ng aking kuwarto ay si Shaina na kaagad ang bumugad sa akin. I was surprised to see her. Umagang-umaga ay siya ang nakikita ko. Shaina is a pretty woman. She's simple too and I think she's different to those women I had before. Pagkakita ko pa lang kahapon sa kanya ay nakaramdam ako ng kakaiba. Kahapon pa lang ay hindi ko na nga mapigilan ang sarili ko. Ngayon na nakita ko na naman siya ay muli ko naman nararamdaman ang pagkabuhay ng aking pagkalalaki. Ano'ng ibig sabihin nitong nararamdaman ko sa kanya? Nakita ko kanina siya na nakatingin sa katawan ko. Natulala siya habang nagkatingin sa aking malaking katawan. Hindi nga siya makapagsalita kaagad. Nauutal pa nga siya, eh. There's something with her. Sa mga titig pa lang niya kanina sa akin ay para bang may ibang kahulugan 'yon. Hindi kaya gusto niya ako? Well, 'yan ang hindi ko alam. But I'll know that soon. Hindi ak
SHAINAMalinaw na malinaw sa akin ang mga sinabing 'yon ni Sir Jacob. Hindi ko raw kailangan na mahiya dito sa pamamahay niya. Nakakahiya naman kasi, eh, lalo na kung kakain ako ng mga pagkain na pangmayaman kagaya niya. Hindi naman ako aanay sa mga pagkain na 'yon. Sapat na sa akin na kinakain ang tinapay, kape, kanin at ano pa na pagkain na madalas kainin namin na mga mahihirap. Tumango na lang ako sa kanya kanina para wala siyang masabi na kung ano sa akin.Nang makaalis siya patungo sa opisina ng kompanya niya ay naiwan kami doon ni Manong Caloy. Pinagpatuloy ko na ang pagtatrabaho ko sa loob ng pamamahay ni Sir Jacob. Naghugas ako ng mga pinggan na pinagkainan niya. Matapos 'yon ay nagwalis ako. Pinunasan ko ang mga gamit doon sa baba na may mga alikabok lalo na doon sa may sala dahil 'yon ang sabi ni Manong Caloy sa akin. Siya naman ay abala doon sa garden. Iyon naman talaga ang trabaho niya. Ngayon na may bago na ngang kasambahay at ako 'yon ay balik na siya sa dating trabaho n
SHAINANandoon nga sa labas ng bahay ni Sir Jacob ang aking Tita Delia. Naghihintay siya sa akin doon. Hindi na siya pumasok pa kahit sa gate. Doon na talaga siya sa labas. Niyakap ko naman kaagad ang tita ko pagkalapit ko sa kanya at ganoon rin ang ginawa niya. Niyakap niya rin ako. Nagsalita kaagad ako sa kanya nang bumitaw kami sa pagkakayakap sa isa't isa."Ba't nandito po kayo sa labas ng bahay ni Sir Jacob? Wala ka na po bang ginagawa doon sa inyo, Tita Delia?" tanong ko nga kay Tita Delia. Nagpakawala muna siya nang malalim na buntong-hininga bago sumagot sa mga tanong ko na 'yon sa kanya."Pumunta ako ngayon dito para kumustahin ka kung okay ka lang, eh. Tita mo ako kaya dapat alam ko kung okay ka lang dito sa pamamahay ni Sir Jacob. Kahit magkaiba tayo ng bahay na pinagtatrabauhan ay hindi dapat kita pabayaan, dapat ay alam ko kung maayos ka lang dito kahit 'yon lang ang puwedeng magagawa ko. Kumusta ka pala dito? Kumusta ang pagtatrabaho mo kay Sir Jacob?" sagot ni Tita De
SHAINA Hindi nga talaga kami nagkamali ni Tita Delia sa inaakala namin. Si Sir Jacob na nga 'yon sakay ng kanyang mamahaling kotse. Nakabukas naman na ang gate ng bahay niya kaya pumasok na ang kotse niya kung saan siya nakasakay. Diretso kaagad sila sa garahe. Naghihintay na rin sa kanya si Manong Caloy. Ako na nagsara ng gate ng bahay niya dahil ako ang nahuling pumasok sa loob. Sumunod naman ako sa kanila sa may garahe. Nasa labas na siya ng kanyang kotse at salubong ang mga kilay na nakatingin sa akin. Medyo kinabahan ako pero naisip ko wala naman akong nagawang masama para magalit siya sa 'kin kaya ganoon ang tingin niya sa akin.Nang makalapit ako sa kanya ay nginitian ko ko siya at binati ng good evening. Pumasok na si Manong Caloy sa loob ng bahay niya dala ang gamit niya. Kaming dalawa lang ang natira doon sa may garahe. Muli kong naramdaman ang bilis ng pagtibok ng aking puso sa hindi ko malaman na dahilan. Dinilaan muna niya ang kanyang mapupulang mga labi at saka dahan-d
SHAINA Akala namin ni Manong Caloy ay hindi na kakain ng dinner si Sir Jacob pero akala lang pala namin 'yon dahil kumain nga siya. Nandoon lang ako malapit sa kanya para kapag may kailangan siya habang kumakain siya ay madali kong magagawa. Pinagmamasdan ko lang siya habang kumakain siya ng kanyang dinner. Niyaya niya akong kumain kasama siya ngunit hindi naman ako pumapayag sa kanya."Ayaw mo ba akong sabayan na kumain ng dinner, Shaina?" tanong nga niya sa akin."Huwag na po, Sir Jacob. Sabay na lang po kaming kakain ni Manong Caloy mamaya pagkatapos mo po na kumain ng dinner," nakangiwing sagot ko sa kanya."Ganoon ba, huh? Ayaw mo ba talaga akong sabayan na kumain, huh?" tanong muli niya sa akin. Napabuntong-hininga muna ako bago muling nagsalita sa kanya. Kailangan ko na sagutin ang tanong niya para hindi na niya ako tanungin pa sa pangatlong pagkakataon."Hindi naman po sa ayaw ko, Sir Jacob. Paano po n'yan kung may ipag-uutos ka sa akin tapos kumakain rin po ako? Sino'ng gag