“Si Roman ang iyong ama Helena,” pagpuputol sa katahimikang sabi ni Don Emilio na bumalot sa aming lahat.
“Ha? Si Don Roman?” hindi makapaniwalang pag-uulit ko sa kanyang sinabi. “Paanong nangyari na naging ama ko siya?” tanong ko.
“Alam kong medyo naguguluhan ka sa mga sinasabi namin ngayon, Helena pero magiging mahinay at malinaw ang aming pagpapaliwanag,” ani Don Emilio.
Hiniwakan ni Don Emilio ang balikat ni Doña Celestina dahilan para mapalingon ito sa kanya.
“Panahon na para malaman ni Helena ang lahat Celestina. Kaya mo ito nandito lang ako,” saad ni Don Emilio kay Doña Celestina na pinapalakas ang loob.
“Pero
“Celestina, kailangan mong kayanin ito. Hindi mo matatago habambuhay ang katotohanan sa nakaraan niyo ni Roman lalo na at hindi na maganda ang pagtatrato sa ‘yo ni Raul.”
Napapikit si Doña Celestina para muling bumuhos ang mga luhang naipon sa kanyang mga mata saka dumilat at pinunasan ang mga luha sa kanyang pisngi. Humarap siy
PILIT kong ikinukumpas ang sarili ko sa mga nangyayari pero hindi ko magawa. Gusto ko siyang tanungin. Gusto ko malaman kung ano ang tumatakbo sa isipan niya pero hindi ko magawa. Hindi ko magawang tumingin sa kanya. Natatakot ako. I felt guilty though I'm not the real Helena. Bakit kailangan magkaganito? Bakit kailangan na maging komplikado ang lahat?“Siya rin ba ang dahilan ng panggagahasang nangyari kay Nina?” seryosong tanong ni Joaquin.“Oo, siya rin ang may kagagawan noon,” sagot ni Don Emilio.Narinig ko ang pagngitngit ng mga ngipin ni Joaquin sa labis na galit dahilan para mas makaramdam ako ng pagkaawa sa kanya at bigat sa aking dibdib. Hindi ko siya magawang tignan nang sandaling iyon dahil sa hiyang-hiya ako dahil sa ginawa ng kinikilala kong ama higit sa lahat ay natatakot ako. Narinig ako ang malalim na pagbuntong-hininga niya na halatang pilit na pinapakalma ang kanyang sarili.“Siya rin ba ang may kagagawan n
“Thank God!” nakahinga kong sabi.Binuhat naman iyon ni Joaquin at dinala papunta sa k'warto dahilan para mapasunod din ako at matignan si Nina.“Ayos lang ba siya?” tanong sa akin ni Joaquin.Sinuri ko ang pulso ni Nina bago sinagot si Joaquin. “Maayos naman siya sobrang nabigla lang siya kaya siya nawalan ng malay,” paliwanag ko.“E, ang ipinagdadala niya? Kumusta ang kalagayan? Ayos lang ba?” nababahala niyang tanong.“Huwag kang mag-alala ayos lang siya,” nakangiti kong sagot dahilan para magtagpo ang aming mga mata.Ilang segundong katahimikan ang namagitan sa aming dalawa bago siya muling nagsalita.“Ikaw, ayos ka lang ba?” tanong niya na may labis na pag-aalala sa kanyang mga mata.“Ako dapat ang magtanong sa ‘yo niyan,” wika ko sabay yuko dahil sa kinakain ako labis na konsensya at hiya dahil sa ginawa ni Don Raul sa kanya at sa buong pamilya nila.Naramdaman ko ang paghawak niya sa magkabilang balikat ko at iniangat niya
“KUMUSTA ang kalagayan ni Nina? Ayos lang ba siya?” tanong ni Doña Celestina na napatayo sa kanyang pagkakaupo nang makita kami ni Joaquin.“Ayos lang po siya, Tiya Celestina. Wala po kayong dapat na ikabahala,” ani Joaquin.“Mabuti naman kung gano'n,” nakahingang pagpapasalamat ni Doña Celestina.“Mabuti na rin po iyon nang hindi na rin si Nina mag-isip ng kung ano-ano baka mas lalo pa makasama sa kanya ang mga malaman niya,” wika ni Joaquin.“Anong ibig mong sabihin, Joaquin? May nararamdaman ba si Nina?” tanong ni Doña Celestina.“Hindi ko po nais maging bastos sa inyo, Tiya Celestina, ngunit sa tingin ko po hindi si Nina ang kailangan natin pagtuunan ng pansin kun'di ang taong may kagagawan ng kaguluhan at pagkasira ng ating buhay at tiwala,” saad ni Joaquin.“Ipagpaumanhin mo, Hijo, ang aking pangingialam sa iyong kapatid nag-aalala lamang ako para sa kanya,” paghingi ng tawad ni Doña Celestina.“Hindi niyo po kailangan humingi ng tawad
“Ama, sino ang iyong ipinapatawag?” nagtatakang tanong ni Mateo.“Malalaman mo rin mamaya pagdating niya sa ngayon maghintay muna kayo,” wika ni Don Emilio.Muli, nabuo na naman ang nakakailang na katahimikan sa aming lahat. Lahat ay tahimik na naghihintay sa pagbabalik ni Lola Nilda kasama ang taong tinutukoy ni Don Emilio. Matapos ang ilang minuto nang paghihintay ay dumating si Lola Nilda na may kasamang isang lalaki.“Narito na po siya, Don Emilio,” wika ni Lola Nilda at yumuko naman ang lalaking kasama niya.Sino kaya ‘to? Napatingin ako kay Joaquin para tignan kung kilala niya ba ang lalaking kasama ni Lola Nilda at nakita ko ang gulat sa kanyang mga mata. Ibig sabihin kilala siya ni Joaquin! Pero sino nga ba talaga siya?“Paanong— akala namin patay ka na,” wika ni Joaquin na halata pa rin ang labis na pagkagulat sa kanyang mukha.“Patay?”“Imposible ito,” hindi makapaniwalang sabi ni Joaquin.“Ama, anong ibig sabihin nito? Bakit
“SELOS AT INGGIT? Sa aking palagay ay hindi pa rin iyon sapat para patayin niya si Roman,” saad ni Don Emilio na bumasag sa aming katahimikan.“Hindi po natin iyon masasabi, Don Emilio, lalopa't tanging si Don Celestina na lamang ang meron siya matapos na mamatay ang kanyang ina at kanyang amain. Si Doña Celestina lang ang babaeng tumanggap sa kanya sa kabila ng kanyang nakakubling tunay na pagkatao. At para sa isang tulad niya na laging nakakaranas ng pang-aapi at pangmamaliit walang duda na hahayaan niyang may kumuha, umagaw o umangkin sa tanging babae na buo siyang tinanggap. Sa tingin niyo po ba hindi pa rin iyon sapat para maging makasarili si Don Raul para gumawa ng isang krimen?” tanong ni Lola Nilda kay Don Emilio.Hindi nakaimik si Don Emilio nang oras na iyon at tila tinggap ang kanyang pagkatalo kay Lola Nilda.“Sa tingin ko po ay higit na alam niyo po ang nararamdaman ni Raul kaysa sa sa amin na narito,” makahulugang wika ni Lola Nilda.Napakunot-
Maaaring ganoon na nga ang nangyari! Si Teresa ang nag-trigger kay Don Raul para maging totoo ang kanyang hinala. Pinaniwala ni Teresa si Don Raul para kainin ito ng galit at magawa ang lahat ng bagay na iyon. Maaaring ganoon nga ang nangyari!“Sa tingin ko, klarado na ang lahat na hindi si Ama ang may kagagawan ng lahat na mga hinihinala niyo. Sapat na siguro na patunay na—”“Bakit ngayon lang kayo nagpakita? Bakit ngayon niyo lang sinabi ang lahat ng ito?” tanong ni Joaquin kina Mang Prospero at Lola Nilda na ngayon ay nakatuon ang buong atensyon niya sa kanilang dalawa.“Ano na naman ba ang gusto mo pang patunay, Joaquin? Hindi ka pa rin ba nanini—”“Mateo, hindi ito tungkol sa naniniwala ba ako o hindi. Tungkol sa kung bakit ngayon lang sila nagsalita? Bakit ngayon lang sila nagpakita kung kailan na dapat noon pa nila ginawa? Hindi sana nangyari ang lahat ng ito. Hindi sana magdudusa sina Ama at Ina at Nina sa bagay na kailanman ay hindi namin ginawa lalo
Lahat ay labis na nagulat sa aking sinabi na halos lahat ay napasinghap at natigalgal nang sandaling iyon.“Imposible! Imposible ‘yang sinasabi mo, Helena!” mariing tutol ni Mateo.“Iyon ang katotohanan, Mateo,” seryosong saad ko.“Hindi! Imposible ang sinasabi mo. Imposible na maging kapatid ko ang babaeng sumira sa ‘yo. Hindi!” mariin niyang tutol.“Bakit hindi mo tanungin si Tiyo Emilio? Sa tingin ko may naaalala na siya sa mga nangyari,” wika ko habang nakatingin kay Don Emilio na gulat sa kanyang pagkakaupo at tila may bumabagabag sa kanyang isipan.“Ama! Sabihin mo po sa akin hindi totoo ang lahat ng iyon! Hindi mo po nagawang pagtaksilan si Ina!” nagmamakaawang sigaw ni Mateo kay Don Emilio.Nanatiling walang imik si Don Emilio habang pilit na inaanalisa ang mga pangyayari.“Ama! Sumagot ka!” napapasiphayong sigaw ni Mateo.Tumingin si Do
NANATILING walang kibo si Joaquin at hinayaan lang akong umiyak habang nakakulong ako sa kanyang mga yakap. Hinayaan niya lang ako hanggang sa kumalma ako.“Magaan na ba ang iyong pakiramdam?” malumanay niyang tanong.Hindi ako umimik at nakatingin lang sa umaagos na ilog sa aming harapan habang nasa lilim kami ng puno.“Hindi ko man alam kung ano ang dahilan ng ikinakatakot mo ngunit kahit anong mangyari hindi ako mawawala sa tabi mo. Pakakatandaan mo na ang buhay ko ay para sa ‘yo lang, Helena,” wika ni Joaquin at naramdaman ko ang paghalik niya sa tuktok ng aking ulo.Marinig ko lamang ang mga salitang iyon mula sa kanya ay halos dinudurog ang aking puso. Alam kong sincere siya sa kanyang sinasabi na dapat ay kiligin ako ngunit hindi ko magawa dahil alam kong hindi para sa akin ang mga salitang iyon para iyon kay Helena. Ang babaeng tunay niyang iniibig at ako na isa lamang nilokong doktora mula sa taong 2019 na bigla na l