NANATILING walang kibo si Joaquin at hinayaan lang akong umiyak habang nakakulong ako sa kanyang mga yakap. Hinayaan niya lang ako hanggang sa kumalma ako.
“Magaan na ba ang iyong pakiramdam?” malumanay niyang tanong.
Hindi ako umimik at nakatingin lang sa umaagos na ilog sa aming harapan habang nasa lilim kami ng puno.
“Hindi ko man alam kung ano ang dahilan ng ikinakatakot mo ngunit kahit anong mangyari hindi ako mawawala sa tabi mo. Pakakatandaan mo na ang buhay ko ay para sa ‘yo lang, Helena,” wika ni Joaquin at naramdaman ko ang paghalik niya sa tuktok ng aking ulo.
Marinig ko lamang ang mga salitang iyon mula sa kanya ay halos dinudurog ang aking puso. Alam kong sincere siya sa kanyang sinasabi na dapat ay kiligin ako ngunit hindi ko magawa dahil alam kong hindi para sa akin ang mga salitang iyon para iyon kay Helena. Ang babaeng tunay niyang iniibig at ako na isa lamang nilokong doktora mula sa taong 2019 na bigla na l
Natigalgal at kumabog nang napakalakas ang aking puso nang marinig ko ang pagtawag niya sa aking pangalan. Helen at hindi Helena. Nang sandaling iyong tila isang mahika ang kanyang salita at hindi ako gumalaw o gumawa man lang ng ingay at hinayaan ko lamang siya na yakapin ako at pakinggan ang tibok ng aking puso.Matapos ang ilang segundo ay saka lamang nagsalita si Joaquin.“Alam ko noong simula pa lang,” mahinang saad ni Joaquin.“Ha?” naguguluhan kong reaksyon sa kanya.Inalis niya ang kanyang pagkakayakap sa akin at saka ako tinignan ng diretso sa aking mga mata.“Noon pa man simula pa lang na magkita tayo alam kong hindi ka si Helena,” saad niya.“Anong ibig mong sabihin? Paano mo nalaman?” naguguluhan kong tanong sa kanya.Napatingin ito sa taas at iniligay ang kanyang kamay sa ilalim ng baba na tila nag-iisip. “Paano nga ba?” tanong niya sa kanyang sarili at natahimik
TAMA ba ang naririnig ko? Hindi ba ako nabibingi? Totoo ba ang sinasabi niya?“Paanong—”“Akala mo ba hindi ko mapapansin ang mga pagbabago sa mga ikinikilos mo?” tanong niya.Hindi ako makasalita ng maayos pilit kong kinukolekta ang aking sarili sa mga nangyayari.“Matagal ko ng kilala si Helena mula pa pagkabata ay kilala ko na siya kaya alam ko ang bawat kilos, pananalita, hilig at maging ang kanyang pag-uugali kaya sa tingin mo hindi ko mapapansin ang mga pagkakaiba ng kilos niya noon at nang makilala kita?” tanong ni Joaquin sa akin.“Kung matagal mo ng alam na hindi ako si Helena, bakit wala kang sinabi? Bakit wala kang ginawa para komprontahin ako?” tanong ko sa kanya nang maikumpas ko na ang aking sarili.“Dahil hindi ako sigurado noong una, akala ko ay nagbago ang iyong ikinikilos dahil sa pagpunta mo ng Maynila ngunit habang tumatagal unti-unti kong napapatunayan na hindi
Biglang bumigat ang aking dibdib nang marinig ko ang kanyang sagot. Tama nga ako. Ang sakit dahil sa sandaling sinambit niya ang aking pangalan ay natangay at napapaniwala ako na ako nga talaga ang babaeng mahal niya at hindi si Helena. Ang tanga ko pata umasa ako na ako ang mamahalin niya. Si Helena pa rin pala talaga ang babaeng mahal niya at hin—“Natatakot na baka ang tanging tao na nagbigay ng kulay sa aking buhay, ng tuwa at tumanggap ng aking nararamdaman ay tuluyan mawala.” Hinawakan niya ang aking kamay. “Natatakot ako, Helen na maging ikaw na tumanggap sa lahat ng aking nararamdaman ay mawala sa akin.”Kumabog nang napakalakas ng aking puso matapos kong marinig ang kanyang sinabi ngunit mabilis kong binawi ang aking mga kamay sa kanyang pagkakahawak at ikinumpas ang aking sarili.“Tama na, Joaquin! Huwag mo akong lituhin ng mga salita mo dahil maliban sa pinapaasa mo ako ay sinasaktan mo ako lalo. Kaya kung p'wede la
MATAPOS ang maingat at mainit pagpapalitan namin ng mga halik ay nabalot kami ng labis na katahimikan na sobrang nakakailang sa pakiramdam. Pakiramdam ko ay nabudol ako ni Joaquin kani-kanina lang at binasag ang malaking shield na bumabalot sa akin para hindi ako madala sa kanyang mga salita pero heto ako ngayon sa kanyang mga bisig nakakulong dala ng karupukan ko sa kanya. Kailangan may magsalita sa aming dalawa ng mawala ang nakaka-awkward na feeling na ito mas lalo ako kinakain ng pagkailang habang tumatagal. Naghintay pa ako nang ilang segundo ngunit mukha walang balak si Joaquin na basagin ang katahimikang pumapaligid sa amin kung kaya wala akong nagawa kun’di ang basagin iyon at bigyan din ng kasagutan ang bumabagabag sa aking isipan.“Matagal mo na bang alam ang lahat, Joaquin?” panimula kong tanong sa kanya.“Oo,” maikli niyang tugon na siyang ikinabalikwas ko at mapatingin sa kanya.“Ano? Matagal mo ng alam pero nanat
Nanlaki ang aking mga mata sa kanyang tanong sa akin. “Saan mo natutunan ang salitang iyan? Sa kanya rin ba?” namumula kong tanong sa labis na hiya at inis sa kanyang tanong sa akin.“Sabi na nga ba! Masamang tao ‘yang Trey na ‘yan! Ka-doktor-doktor tinuturuan ka ng mga maling asal! Huwag na huwag ka ng lalapit sa lalaki na ‘yan, Joaquin! Sinasabi ko sa ‘yo ‘yan kung ayaw mong maging isang tulad ng manlolokong doktor na ‘yan!” gigil na gigil kong sabi sa kanya.Tinignan niya lang ako at walang salitang lumalabas sa kanyang bibig,“Anong tinitingin-tingin mo riyan? Hindi ka ba sasagot?” gigil kong tanong sa kanya.Habang naghihintay kung anong kanyang sasabihin ay bigla na lang umangat ang gilid ng kanyang labi at hindi niya na napigilan ang kanyang sarili at tuluyan na siya nagpakawala ng sunod-sunod na pagtawa.“Anong nakakatawa sa sinasabi ko? Bakit ka tumatawa?&r
LUMIPAS ang mga araw, habang narito si Don Emilio sa Brgy. Pinagsanjan ay ibinigay niya lahat ng mga pangangailangan ng mga taong narito lalo na ang gamot para sa mga tinamaan ng cholera. Labis akong nagpapasalamat dahil sa kanya ay natugunan ang pangangailangan ng mga tao at wala na ni isa sa mga mamamayan ang nanganib ang buhay. Sa mga nagdaan ding mga araw na iyon ay hindi nawala ang mga tingin ni Joaquin sa akin simula ang araw na nangyari sa amin sa ilog ng Pagsanjan.“Maraming salamat, Binibining Helena. Malaki po ang inyong naitulong sa amin lalo na pagligtas ng mga buhay ng mahal namin sa buhay. Labis kaming nagpapasalamat,” wika ni Mang Waldo.“Wala po iyon. Hindi niyo po kailangan na magpasalamat sa akin ginawa ko lang po ang alam kong makakatulong sainyo,” mapagkumbaba kong sabi. “Kahit na may ilang buhay ay hindi ko nagawang maisagip,” mahina at malungkot kong saad.“Hindi niyo po kasalanan ang lahat ng
“MALAYO pa ba?” tanong ko dahil kanina pa kami naglalakad at unti-unti nang nakakaramdam ng pagod ang aking mga binti dahil sa layo ng aming nilalakad.“Malapit na,” maikling tugon ni Joaquin.“Kanina po ba sinasabi ‘yan pero hindi pa rin tayo nakakarating sa paroroonan natin,” pagod na angal ko.“Konting tiis na lang, malapit na talaga tayo,” wika ni Joaquin.“Sana nga malapit na dahil hindi ko na talaga ka—”Naputol ang aking pag-angal ng biglang sumigaw si Joaquin.“Narito na tayo!” masaya niyang sigaw.“Sa wakas, nakarating din,” nakahinga kong sabi.Matapos ang hindi ko malamang oras ay sa wakas nakarating— Hindi ko na nagawang ituloy ang aking sasabihin nang makita ko ang nasa aking harapan. Nanlaki ang aking mga mata nang makita ko napakagandang talon sa aking harapan.“Napakaganda,” sabay
NANUMBALIK ang aking malay nang makaramdam ako ng isang malamig na hangin na dumampi sa aking balat. Idinilat ko ang aking mga mata ngunit bahagya itong nanlalabo kaya mangilang ulit ko iyon ipinikit-dilat para maka-adjust sa paligid.“Helen, ayos ka lang ba? Kumusta na pakiramdam mo? May masakit ba sa ‘yo?” Sunod-sunod na tanong ni Joaquin sa akin.Kinusot ko ang aking mata para luminaw ang aking paningin hanggang sa tuluyan ko nang makita si Joaquin at inalalayan niya akong makaupo. Iginala ko ang aking mga mata at nakita ko ang talon na nasa aming harapan naroon din ang mga mayayabong na mga puno na nakita ko kanina.“What the hell did happened?” mahina kong tanong sa aking sarili.“Helen? May masakit ba sa ‘yo?” nag-aalalang tanong ni Joaquin sa akin.“Ilang oras ako nawalan ng malay?” mabilis kong tanong sa kanya.“Wala pa kalahating oras na nawalan ka ng malay,” sa