"ANO! paanong nangyari?" Tanong ni Evren sa kausap sa kabilang linya.
"Hindi namin alam, nakita na lang siyang patay sa loob nang kaniyang opisina. Narito na ang mga pulis, para imbestigahan kung ano ang tunay na nangyari." Paliwanang nito sa kaniya. "tigil ang operasyon nang pabrika ngayon dahil sa nangyari. Kaya diyan ka na muna tatawagan na lang kita kapag may mga impormasyon nang nakuha ang mga pulis." anito, Tumango lang si Evren at tinapos na ang tawag. Dahil doon napa-upo na lamang siya. Ilang saglit pa ay nakarinig siya nang marahang pagkatok sa kanilang pintuan. Kaya lumapit siya sa pinto upang pagbuksan ang kumakatok. "Andrew!" Aniya, sa kaibigan, at inaya niya itong pumasok muna sa kanilang bahay. Nang makapasok ito ay ibinalita niya ang nangyari sa pabrika, at katulad niya, nagulat din ito. "Paano yan, paano na ang operasyon nang pabrika.?" Tanong ni Andrew kay Evren. "Tigil muna hanggang sa matapos ang imbestigasyon nang mga pulis." Sagot ni Evren rito. Pareho silang nanlambot sa malungkot na balita. Nakita nang isang kasamahan nila ang kanilang amo sa opisina nito na wala nang buhay at naliligo sa sarili nitong dugo. Agad daw na tumawag ang mga ito nang ambulansya at mga pulis. Tila matindi ang galit nang pumatay dahil maraming saksak sa katawan ang tinamo nang kanilang butihing amo. Ayon sa mga nag-iimbestigang mga pulis, hindi pagnanakaw ang dahilan, dahil ang mga pera at lahat nang mahahalagang bagay na itinatago nang kanilang amo ay naroon pa din. Kaya malaking katanungan sa kanila kung ano ang dahilan kung bakit ito pinatay. Wala naman silang alam na nakaalitan nito, kaya malaking katanungan sa kanila ang nangyari. Napa-upo na lamang si Evren sa tabi nang kaibigan, at nagkatinginan. "Ano na ang gagawin natin, paano na ang trabaho natin doon?" Tanong ni Andrew kay Evren. Naalala ni Evren na hindi pa pala niya nasasabi sa kaibigan ang naging pag-uusap nila nang kanilang amo. "Dito muna tayo hanggat naghihintay ako ng tawag mula doon. Kapag wala pa, pupunta na tayo roon upang alamin ang mga nangyayari." Aniya, ni Evren. "Sige babalik na muna ako sa bahay, balitaan mo ako kaagad ano man ang malaman mo." Wika ni Andrew, sabay tayo at naglakad na palabas nang bahay ng kaibigan. Maghapong walang nagawa si Evren, kaya napagpasyahan niyang pumunta na nang laguna upang bumalik sa trabaho, at upang malaman na din kung ano ang nangyayari sa pag-iimbestiga nang mga pulis. Ayaw niya na nakatunganga lang sa bahay nila upang maghintay nang bagong balita ukol sa pangyayari. Ngayon na sa kaniya na pinamahala ni Mr. Martinez ang pabrika, dapat ay naroon siya. Mahalaga sa kaniya ang trabaho na iyon. Nang muling makapagbihis, agad niyang kinuha ang bag at lalabas na nang kanilang bahay, ngunit bigla siyang nakarinig nang malakas na kalabog. Kaya binitawan niya ang bag na dala at tinungo ang silid nang ina. Nakita niya itong nakahiga na sa sahig at tila walang malay. Mabilis niyang dinaluhan ang kanyang ina at saka binuhat. Mabilis siyang nakatawag nang taxi, at dinala ito sa pinakamalapit na ospital. Pagdating doon, mabilis na inasikaso ng mga nurse ang ina, at dinala sa emergency room. Matindi ang pagdarasal na ginagawa ni Evren, natatakot siya para sa ina, kaya puro tanong ang kanyang isip. "Ano kaya ang nangyari? Bakit siya nawalan nang malay?" Tanong ni Evren sa sarili. Ilang saglit lang ay tinawag na siya nang doktor, kaya agad siyang lumapit at tinanong ito. "Dok, ano po ang lagay ni Inay?" Kinakabahan siya habang tinatanong ang doktor na sumuri sa ina. "Nothing to worry, sir. Maayos naman ang lagay niya, nakaramdam siya nang pagkahilo dahil sa mababa ang kaniyang dugo." Saad nang doktor kay Evren. "Mabuti naman kung ganoon, may kailangan po ba akong bilhing gamot?" Muli niyang tanong. "Mamaya reresetahan ko ang iyong ina nang gamot, hijo. Dito ka muna tatawagin kita kapag maaari na siyang iuwi sa inyo." Anito sa binata. Tumango lamang si Evren at muling bumalik nang ER ang doktor. Lumapit ito sa ina ni Evren at namulsa. "Mrs. Morales, what i've said to your son is againts to our rule, as a doktor kailangan naming sabihin sa mga kamag-anak nang aming pasyente ang kanilang kalagayan. Pero dahil sa nais ninyong itago sa inyong anak ang tunay ninyong kalagayan. Nais ko lang sabihin na hindi na namin pananagutan kung may mangyaring masama o lumala ang inyong sakit." Mahabang paliwanag nang doktor sa ina ni Evren. "Alam ko, dok." sagot nito saka marahang tumayo sa kanyang higaan. "May taning na ang aking buhay, ayoko nang makadagdag pa sa problema ng aking anak, Matagal na siyang naghihirap para sa akin at para matapos na ang kanyang alalahanin sa akin kailangan kong magkunwaring maayos at malusog sa kanyang harap. Pero nangyari naman yung kanina." Saad nang ina ni Evren sa doktor. "Kaya paki-usap huwag ninyong sasabihin sa kanya." Anito, sa doktor na ikinailing lamang nito. "Misis, kapag dumating ang pagkakataon na kinailangan namin sabihin sa kanya ang totoo gagawin namin iyon dahil iyon ang obligasyon at trabaho namin." wika nito at naglakad na palayo, ngunit bigla itong tumigil. "Ipadadala ko na lang po sa nurse ang mga gamot na kailangan ninyo. Upang maibsan ang nararamdaman ninyo." At nagpatuloy na ito sa paglalakad. May stage four breast cancer na ang ina ni Evren, maaagapan pa sana ang sakit nito, ngunit hindi na niya sinabi pa sa anak, marami nang hirap ang dinanas ni Evren upang masuportahan lahat nang kanyang pangangailangan, ngunit huli na dahil mas malaking gastos ang gagawin nila dahil malala na ang kanyang sakit. Twenty two percent lang ang chance na mabuhay pa siya. Kaya kina-usap niya ang doktor na tumingin sa kanya na huwag sabihin sa anak ang totoo, dahil ayaw na niya itong bigyan pa nang malaking problema. Ilang saglit pa ay dumating ang isang nurse at may inabot sa kanyang reseta. "Nanay, inumin n'yo daw po ito tatlong beses sa isang araw." Wika ng nurse. "Salamat, maari na ba akong umuwi?" Tanong nang ina ni Evren sa nurse. "Opo, pagtapos ko pong i-inject itong gamot sa inyo." Habang inaayos nang nurse ang injection, biglang dumating si Evren at agad na niyakap ang ina. "Kumusta ang pakiramdam mo, inay?" Tanong ni Evren, ngumiti lang sa kanya ang ina at umayos na ito upang ihanda ang sarili sa gagawin nang nurse. "para saan iyan?" Tanong ulit ni Evren. "Gamot po ito para kay nanay. Para hindi na po maulit ang nangyari sa kaniya. Mag-iingat po kayo sa susunod nanay," paalala nang nurse sa matanda. Matapos ma-inject ang gamot ay umalis na ito. "Inay, maayos na po ba kayo? Baka nahihilo kayo, mabuti pang dito ka muna." Aniya sa ina, ngunit umiling lang ito kay Evren. "Maayos na ako anak, huwag ka nang mag-alala pa. Umuwi na tayo dahil magluluto pa ako nang kakainin natin mamaya." saad nito sa kanya. Ngunit ramdam ni Evren na may kakaiba sa ina. Kaya sinunod na lamang niya ang nais nang ina na umuwi. Inalalayan niya ito sa pagtayo at lumabas na sila nang ospital. Pagsakay nila nang taxi napansin niya na panay ang buntong-hininga nang kanyang ina, hindi na siya nakatiis kaya tinanong na niya ito. "Inay, ano po ba talaga ang tunay na nangyari sa inyo sa bahay, ano ba ang dahilan bakit kayo hinimatay?" Tanong niya ngunit nananatili itong tahimik. Kaya muli niya itong tinawag. "Inay?" tumingin ito sa kaniya hinawakan ang kaniyang kamay at ngumiti. "Ayos lang ako, anak. Kaya huwag ka nang mag-alala." Iyon lang ang sinagot nito sa kanya ngunit hindi siya kumbinsido sa sagot nang ina. "Inay, kung may nararamdaman ka sabihin mo, para maagapan na natin." Wika niya sa ina ngunit nananatili na itong tahimik. "Inay, hindi mo maaalis sa akin ang mag-alala kaya paki-usap kung may nararamdaman ka sabihin mo." Saad niya, tumango ito sa kanya, at saka sinandal ang sarili sa upuan ng sasakyan, saka ipinikit ang mata. "Malapit na tayo, inay. Ako na po ang magluluto para hindi kayo mapagod." Wika ni Evren sa ina. Nang marating nila ang kanilang bahay ay mabilis na bumaba nang taxi si Evren at agad na inalalayang makababa ang ina. Matapos nuon ay nagbayad na siya sa driver at umalis na ito. Ilang saglit pa ay nasa loob na sila ng kanilang tahanan. "Doon na muna kayo sa loob nang kuwarto n'yo, ako na ang magluluto, ano po ba ang gusto n'yong lutuin ko?" Tanong ni Evren sa kaniyang ina. "Kahit na ano anak, ayus lang sa akin." Ani nang ina sa kaniya. Kaya nang masiguro na maayos na ang ina sa silid nito, lumabas na siya at naghanda na upang magluto. Ilang taon na din ang nakararaan nang huli niyang ipinagluto ang ina. Dahil simula nang siya'y magkaroon ng trabaho, hindi na niya nagagawa pang ipagluto ang ina, at kapag uuwi naman siya, ang kanyang ina na ang gumagawa nang lahat. Nag-uumpisa nang magluto si Evren, mabilis niyang niluto ang paboritong ulam nang kaniyang ina, pakbet at pritong galungong. Matapos nuon ay naghain na siya. Sakto naman ng may biglang kumatok sa kanilang pintuan. Kaya mabilis niyang tinungo ang pinto at binuksan. Nagulat siya nang makita kung sino ang naroon at nakatayo. "Anong ginagawa mo dito?" Tanong niya rito ngunit nananatili itong tahimik. "Anak, paki-usap hayaan mo muna akong makapagpaliwanag." Anito kay Evren. magkadikit ang kilay na hinarap niya ito, kahit ilang taon na ang nakakalipas, galit pa din siya rito. "Mabuti pang umalis ka na, hindi ka na namin kailangan, nabuhay na kami nang ilang taon na wala ka" galit na aniya rito. "Pero anak, paki-usap hayaan mo munang makausap ko ang iyong ina." anito, "Hindi ba sinabi ko nang hindi na kailangan kaya lumayas ka na!" Sigaw ni Evren rito. napatigil lang si Evren ng marinig ni Evren ang pagtawag nang kaniyang ina."ANAK, handa na ba ang pagkain, nagugutom na ako," tanong nang kanyang ina ngunit nakita niyang tila may kausap si Evren kaya nilapitan niya ito, hindi inaasahan nang ina ni evren ang nakita. Ngunit sa halip na magalit ay masaya pa niya itong pinapasok na ikinagalit naman ni Evren. "Inay, ano ito, bakit mo siya pinapasok?" Aniya sa kanyang ina. "Evren, anak. Paki-usap hayaan mo muna kami ng iyong ama na mag-usap." Seryosong aniya nang kanyang ina sa kanya. Kaya lumabas si Evren at naglakad-lakad na muna. Hanggang dalhin siya nang kanyang mga paa sa bahay sa tapat ng isang gate. Kaya naupo muna siya at nakayukong nag-isip. Ilang saglit lang ay may tumabi sa kanya at yumakap. "May nangyari ba?" tanong ni Isabella sa kaniya. "Dumating si itay, gusto ni inay na mag-usap muna sila. Ayoko sana siyang patuluyin sa bahay kanina, kaya lang nirespeto ko na lang ang gusto ni inay" saad ni Evren. "Tama naman ang nanay mo, hayaan mo muna,
"Ikaw ba ang kamag-anak ni nanay?" Tanong nang isang doktor kay isabella. "Opo, biyenan ko po siya, asawa ko po ang anak niya, bakit po?" Aniya ni Isabella. "Ako ang doktor na laging sumusuri sa kaniya. Nais ko lang ipaalam na may malubhang sakit si nanay at hindi na ito kaya pang lunasan pa, dahil hindi ito kaagad nagamot, Sorry to say this pero, hindi na magtatagal pa si Mrs. Morales." Saad ng doktor, napatutop na lang si Isabella sa nalaman. "Pero malakas pa siya, paanong hindi na siya magtatagal?" Tanong niya. "Well, choice ni nanay na hindi magpa-chemotheraphy." anito, "magastos daw ito at ayaw na raw niyang makadagdag pa sa problema nang kaniyang anak. Nuong nakaraan lang ay hinimatay siya kaya dinala siya ng anak niya," paliwanag ng doktor kay Isabella. "Mariin niyang sinabi na huwag sasabihin sa kaniyang anak ang tunay niyang kalagayan." saad pa ng doktor. "May taning na ang buhay ni nanay, dahil hindi naagapan ang pagkalat nang cancer cells sa kanyang k
"INAY ester!" wika ni Isabella ng Marating niya ang ospital. "Ano po ang ginagawa ninyo rito, ang buong akala ko ay umuwi na kayo sa bahay kaya 'di ako nag-alala. Saan po ba kayo nanggaling at nakarating kayo sa lugar na ito?" Nag-aalalang tanog ni Isabella sa matanda. Nanatili lamang itong tahimik, kaya hindi na ito kinulit pa nang dalaga. Hindi nagtagal, nai-uwi rin ni Isabella si aling Ester ng araw na iyon, kaya ng makarating sila sa bahay nito, muli itong tinanong nang dalaga. "Inay Ester, alam ko po na nag-aalala kayo kay Evren, pero hindi na kayo dapat pang mag-alala, dahil ginagawa ko po ang lahat para sa kaniya. Mayroon na tayong abugado na maaring makatulong sa atin. Magtiwala kayo, makakalaya din si Evren at mapapatunayan na wala siyang kasalanan." Aniya ni Isabella habang hawak ang kamay ng matanda, ngumiti lang ito at yumakap sa kaniya. "Salamat, hija. wala na akong ibang tao na maaaring asahan bukod sa iyo. Napakaswerte talaga ni Evren da
HALOS dalawang linggo nang nakakulong si Evren, madalas din siyang dalawin ni Isabella. Kaya kahit paano ay hindi siya ganoon nalulungkot. Isang araw, muling dumalaw ang kaniyang kasintahan. Ngunit malungkot ito ng sila'y magkita. Namamaga ang mga mata ni Isabella na tila kaga-galing lang sa pag-iyak. Kaya nag-aalala nagmadali siyang lumapit dito at niyakap ito. “Anong nangyari?” tanong niya rito, “sabihin mo, may problema ba?" Nag-aalalang tanong ni Evren habang nakatingin sa mga mata ng kasintahan. "E-evren," wika nito at tila nagbabanta na naman bumagsak ang mga luha sa mata. "S-si Inay E-ester, evren..." Anito, na tuluyan ng dumaloy sa pisngi ang mga luha. "Hindi kita maintindihan, Isabella. Linawin mo anong nangyari kay inay?" Kinakabahan na si Evren dahil sa nagiging reaksyon ng kaniyang kasintahan. "Wala na siya Evren, wala na si Inay Ester, kaninang umaga pumunta ako sa bahay niyo, ipagluluto ko sana s'ya, pagpasok ko sa bahay n'yo 'di ko s
ARAW-ARAW na tinuturuan ni Ronald si Evren, simula sa pagsusulat at maayos na pagbabasa, buong araw nila itong ginagawa kahit na mayroon silang ginagawa sa loob ng kulungan, patuloy pa din siyang tinuturuan ng matanda. mathematics, history, at iba pang maaring maituro sa binata. Dahil determinado si Evren na matuto, nakikinig siya ng maigi sa mga itinuturo sa kaniya ni Ronaldo, kaya isang linggo pa lang ay hasa na siya sa pagbabasa ng tagalog at ingles. tuwing dumadalaw ang matalik na kaibigan ni Ronaldo sa kaniya, nagpapadala siya ng iba't ibang libro na maaring ituro at ipabasa kay Evren. marami pa itong bagay na itinuro rito, Habang nakahiga, at bago matulog, binabasa ni Evren ang mga libro na ipinahiram sa kaniya ng matanda. Isinasaulo niya ang lahat ng mga ito, at kinabukasan, tinatanong siya ni Ronaldo ukol sa libro na kaniyang nabasa. "Magaling, Evren." Masayang wika ni Ronaldo sa kaniya. Abala pa sila sa pag-aaral ng tawagin siya ng isang pulis, "Del
Isang buwan na ang lumipas, simula ng makalabas ang kaibigan niyang si Ronaldo, madalas siya nitong padalhan ng iba't ibang libro, upang mabasa niya ito at mahasa siya sa pagbabasa. Lahat ng oras niya ay ginugol niya sa pag-aaral nang iba't ibang uri nang asignatura,at sa bawat libro na ipinadadala sa kaniya ay may mga tanong na inilalagay si Ronaldo. Sinasagot ito ng binata at ibinabalik niya ito ng may sagot na. Labis na nasisiyahan si Ronaldo sa mabilis na pagkatuto ng binata, habang binabasa niya ang papel na may mga tanong na galing sa kaniya, napapangiti siya, dahil sa maayos na nasasagot ito ng binata. “Magaling, Evren.” aniya, habang abala siya sa pagrebisa ng mga papel, nakarinig siya ng marahan na pagkatok sa pintuan ng kaniyang opisina. “Tuloy!” aniya, marahan na bumukas ang pinto at nakita niyang ang matalik niyang kaibigan ang naroon. “Ronaldo, i have a good news!” masayang wika nito sa kaniya. Lumapit ito sa lamesa kung saan naroon ang kaibigan. Inilab
“MAGANDANG umaga po!” masayang pagbati ni Evren kay Don Ronaldo, nasa salas ito at nagkakape. “Magandang umaga rin, kumusta ang pagtulog mo?” tanong nito sa binata, habang ito’y pa-upo sa katapat na upuan. “Medyo naninibago, nasanay na po kasi ako sa tinuulugan ko sa kulungan.” ani Evren habang napapakamot sa kaniyang batok. bahagya namang natawa ang si Ronaldo sa sinabi ng binata.“Well, dapat masanay ka na sa bago mong buhay, dahil simula ngayon dito ka na titira, mamaya darating ang kaibigan ko na nagtuturo sa isang sikat na unibersidad, tutulungan ka niyang matuto sa ibang asignatura. Huwag kang mag-alala mabait iyon at hindi mahigpit, siguradong magkakasundo kayo” paliwanag ng matanda kay Evren. “Sige po, tito.” magalang nitong sagot. “Maaga kang gising, ang mabuti pa mag-sabay na tayong kumain ng almusal.” anito, tumayo ito sa upuan saka binitawan ang diyaryo na hawak. Patungo na sila nang kusina nang lumapit sa kanila ang isang katulong. “Don Ronaldo, nari
NAG-ARAL nang mabuti si Evren, Sinikap niyang matuto at pag-aralan lahat, kahit ang pamamalakad ng mga negosyo ni Don Ronaldo. Natutuwa naman ang matanda sa kanyang nakikita sa pamangkin. at kapag may libre siyang araw, wala siyang ibang ginagawa ay kundi ang magbasa ng libro. Tahimik siyang naka-upo sa may veranda nang lumapit sa kaniya ang kaniyang guro. “Evren, bakit narito ka? hindi ba dapat nasa gym ka ngayon?” tanong nito sa binata na nakatutok pa rin sa pagbabasa. “Kagagaling ko lang doon. kumusta si Tito?” tanong niya sa dalaga, naupo muna ito saka nito sinagot ang tanong ng binata, “He’s upstairs, nagpapahinga, medyo masama raw ang pakiramdam niya,” wika ni Annie, nakaramdam naman ng pag-aalala si Evren kaya tumayo siya mula sa kanyang upuan at mabilis na naglakad patungo sa silid ng kaniyang tiyuhin. pagtapat niya sa pintuan ng silid nito, marahan siyang kumatok at bahagya niya itong binksan. “Tito, can i come in?” aniya, habang nakasilip sa naka-awan