Nanatili akong tahimik habang nakaupo sa tabi ni Teresa at ramdam ko ang mga tingin niya sa akin na tila masinsin akong sinusuri. Lumingon ako na may kunot sa aking noo. “Bakit?” tanong ko sa kan’ya.
“Helena, bakit ka gan’yan? Hindi ka ba nagagalak na makita ako? Bakit parang wala lang sa ‘yo na nandito na ako?” tanong niya sa akin na may halong lungkot sa kan'yang tinig.
Mabilis kong iwinagayway ang magkabila kong mga kamay bilang pagtanggi. "Hindi, hindi sa gano'n, Teresa. Nagagalak ako ngunit labis lang talaga akong nabigla sa iyong biglang pagdating," pagdadahilan ko. Nagbabakasakaling hindi niya ako mahuli sa mata niyang labis akong sinusuri. Ngunit muli akong nabigla nang mabilis niyang hinablot ang aking mga kamay at lumapit sa aking tainga.
"Umamin ka sa akin, Helena. Ano na ang nangyayari sa 'yo?" seryosong bulong ni Teresa sa akin.
Bigla akong napalayo sa kan'ya at napatingin, "May nalalaman kaya siya?" tanong ko sa aking sarili. Pinagmasdan ko siya
What exactly is really happening? Hindi ko makolekta ang aking isipan. Ano ba ang nangyari ngayon-ngayon lang? Sino ‘yong babaeng ‘yon? Bakit kamukha ko siya? I tried myself to analyze everything until I came up to my senses.“Hindi kaya siya ang tunay na Helena?” tanong ko sa aking sarili. Doon ko lang napagtanto na maaari siya nga ang tunay na Helena pero bakit siya humihingi ng tulong? Napuno muli ng mga katanungan ang aking isipan hanggang sa narinig kong muli ang malakas na pagtawag ng aking pangalan ni Teresa.“Helena!” sigaw niya dahilan para mapalingon siya kay Mang Vicente na nanatiling nakatingin sa daan.“Ha? Bakit?” wala sa huwisyong tanong ko.“Wala ka ba talagang naaalala?” mahinang tanong niya na halatang frustrated na sa akin.Umiling ako bilang tugon dahilan para bigyan niya ako ng isang malalim na buntong-hininga.“Mukhang wala na nga akong magagawa.” Aniya at muling nagpakawala ng isang buntong-hininga
Tinignan ako ni Teresa na may kunot sa kan'yang noo na hindi alam ang aking sinasabi. “Tulong para saan?” tanong niya.“Sa tingin ko, ikaw lang ang may kakayahan na matulungan akong kumbinsihin si ama na suportahan ako sa nais kong mangyari.”“Mangyari? Hindi ko naiintindihan ang ibig mong sabihin, Helena?” nalilito niyang tanong.“Tulungan mo kong kumbinsihin si ama na tulungan ang pamilya ni Joaquin na makuha ang hustisya na nararapat para sa kanila,” determinado kong saad habang hindi inaalis ang aking mga tingin sa mata ni Teresa.Nakita ko ang gulat sa kan'yang reaksyon na mabilis niyang ikinumpas ang kan'yang sarili. “Naririnig mo ba ang iyong sarili, Helena? Alam mo ba ang iyong sinasabi?” aniya na bit hysterical ang kan'yang tono.“Alam ko this is bit insane pero hindi nila deserve ang parusahan sa bagay na hindi naman sila ang may kasalanan,” pagdedepensa kong sagot.“Nahihibang ka bang babae ka? Gusto mo bang ilagay sa kapahamakan ang bu
Gaya ng ipinaalam ni Teresa kina Don Raul at Doña Celestina ay nagtungo muna kami sa simbahan para magpasalamat sa ligtas na pagdating niya matapos noon ay nagtungo kami sa panahian para kunin ang mga pinasadyang kasuotan.“Magandang umaga mga binibini ano po ang aking maipaglilingkod?” tanong ng isang dalaga sa amin pakabungad ng pinto ng bahay panahian.“Magandang umaga rin, narito ako para kunin ang mga pinasadyang kasuotan ng aking ina Celestina Montecielo,” sagot ko.Tinignan ako ng dalaga na may labis na pagkabigla at pagkataranta dahilan para mabilis itong humakbang paatras at yumuko sabay hingi ng dispensa. “Paumanhin, Binibining Helena sa aking inasal hindi ko po kayo agad nakilala,” wika nito na labis na humihingi ng dispensa at hindi magawang makatingin sa akin ng diretso. “Sandali lamang po at kukunin ko lamang ang mga kasuotan.” Paalam nito na nagmamadaling umalis at kinuha ang aking kailangan.
Nagulat ako sa aking mga narinig. No way, kapatid siya ni Joaquin? Napalingon ako kay Teresa na tila nagulat din sa kan’yang narinig.“Kahit sabihin mo man na wala silang kasalanan, anong ebidensiya ang magpapatunay na hindi totoo ang ipinaparatang sa pamilya ninyo?” tanong ni Teresa na puno pa rin ng pagdududa.“Hindi sila ganoong klase ng tao gaya ng inaakala mo! Hinding-hindi nila magagawa ang ganoong bagay!” mariing tutol ni Nina.“Bakit? Ano bang alam mo sa pamilya mo? Alam mo ba ang lahat?” nanghahamong tanong ni Teresa.“Teresa, ano bang sinasabi mo?” awat ko sa kan’ya.“Bakit, Helena? Totoo naman na wala silang sapat na ebidensiya para mapatunayan na hindi totoo ang mga paratang na iyon sa kanila. Kung hindi totoo iyon, hindi sana sila mapaparusahan ng ganito. Mabait pa nga ang pamahalaan para buhayin sila sa kabila ng pagpatay nila sa gobernador-heneral,” marahas na sa
Nabalot ng katahimikan ang buong biyahe namin. Tanging ang mga yapak ng kabayo at ang langitngit ng kahoy na gulong ang maririnig ng sandaling iyon. Maging si Teresa ay tahimik lamang sa kan’yang pagkakaupo na tila kinakain din ng mga salitang sinabi ni Nina tulad ko. Pilit ko mang iwaglit ang mga katanungan sa aking isipan ang mga katanungan sa akin isipan pero patuloy pa rin itong lumilitaw at patuloy na hinahanapan ako ng kasagutan. Ano kaya ang ibig sabihin ni Nina? Ano ang nalalaman niya? Imposible naman na i-bluff niya kami? Hindi pa naman ata uso sa panahon na ito ang manloko ng tao lalo na Pilipino at wala naman silang sapat na kaalaman pa sa panahon na ito. Lalo na at kulang pa sa kaalaman ang mga tao sa panahon na ito at tanging mga mayayaman lamang ang may kakayahan na makapagpa-aral. Muli kong inalala ang mga katagang binitawan ni Nina.“Mag-iingat ka, binibini sa taong pinagkakatiwalaan mo.”Kanino niya ako pinag-iingat? Sino ang t
“Hmm… meron siyang matangos na ilong, katamtamang laki ng mga labi, may makapal at mapupulang mga labi, magandang hugis ng mukha, matipunong pangangatawan at maputing balat,” paglalarawan ko habang patuloy kong inaalala ang itsura ni Joaquin sa aking alaala. Habang naglalaro sa aking isipan ang itsura ni Joaquin at natuon ang atensyon ko sa kan’yang mukha na labis na nakakabighani.“Walang duda na siya’y pagpapantasyahan ng mga kababaihan,” saad ni Teresa na may ngiti sa kan’yang labi na siyang aking pagtango bilang pagsang-ayon.I won’t deny that Joaquin has strong physical appearance that every girl could see him may fall in him at instant. No doubt in that fact. I once look at his face as my mind recalls perfectly. I stayed looking at his face when suddenly I feel glitch in my chest. What was that? Sabay napahawak sa akin dibdib, unconsciously.“At wala ring rason para hindi mo siya matipuhan, Helena.”Bigla akong napalingon sa kan’ya dahilan para bumalik
Mabilis akong napalingon kay Don Raul na ngayon ay nakatingin sa akin. “Maupo ka.” Aniya at naupo rin siya sa upuan na nasa aking kaliwa. Mas ramdam ko ang tensyon nang makaupo kami. Don Raul hindi ba p'wedeng bilisan niyo kung ano ang gusto niyong sasabihin sa akin? Habang tumatagal bumibigat ang atmosphere sa atin!“Helena,” tawag niyang muli dahilan para matauhan ako sa aking pagkakaupo at manindig ang aking balahibo.“Ano po iyon, ama?” kinakabahan kong tanong.Napapikit ito at huminga nang malalim. “Narinig ko na ang lahat kay Teresa,” panimula niyang saad.Ano ang sinabi kaya ni Teresa? Tungkol na ba kaya ito sa tulong na hinihingi ko? Wala naman ibang sigurong sasabihin si Teresa kasi iyon naman lang ang hinihingi kong pabor sa kan'ya na tulungan niya akong kumbinsihin si Don Raul.Huminga ako nang malalim at tinignan si Don Raul umaasa sa maganda niyang sagot. “Pumapayag na po ba kayo?” nag-aalangang tanong ko.Tinignan niya ako na tila si
Tinignan ko si Don Raul sa kan’yang mga mata na gising na ang diwa. Humugot ako ng hininga bago nagsalita.“Tungkol po sa pamilya ni Joaquin,” diretsang sagot ko na siyang mabilis na nakaagaw ng atensyon ni Don Raul.Napabuntong-hininga siya nang malalim matapos na marinig ang sagot ko. “Ano ba ang nagtutulak sa ‘yo, Helena? Bakit masyado kang naapektuhan tungkol sa pamilya ni Joaquin?” seryosong tanong ni Don Raul.Akmang magsasalita na sana ako nang mabilis niyang pinutol ang momentum ko at nagsalitang muli. “Iyan ang katanungan na gusto kong mismong ikaw ang sumagot pero hindi ko na kailangang malaman pa.” Aniya.Napakunot-noo ako sa sinabi ni Don Raul. Ano ang ibig niyang sabihin na hindi na niya kailangang malaman pa? Does it mean he’s already convinced by my reason without any ulterior motive of helping Joaquin’s family?Tumingin si Don Raul sa aking mga mata. “Ano ba ang bumabagabag sa ‘’yo? Ano ba ang gusto mong malaman?”“Lahat, ama. Laha