“Ano ba? Bitawan niyo ako!” hiyaw ko at pilit na nagpumiglas ngunit mahihigpit ang kanilang pagkakahawak sa akin dahilan para mahirapan akong makakawala.“Sabi ko, bitawan niyo ako! Hindi niyo ba ako kilala? Isang kalapastanganan ang iyong ginagawa!” naghuhumiyaw kong pagbubunganga.“Kahit na ipangalanakan mo pa ang iyong sarili walang may nais mangialam lalo na sa isang tulad mong rebelde at espiya,” saad ng matabang Guardia Civil.“Sino bang tanga ang nagsabi na rebelde at espiya ako? May sapat ba siyang batayan sa kanyang mga ipinaparatang sa akin?” tanong ko.“Hindi pa ba sapat ang nakita namin ngayon? Kaya kung ako sa ‘yo manahimik ka na lang ang ingay-ingay mo,” inis na sabi niya na may kasabay pang panlilisik ng kanyang mga mata.“Bakit mo ako patatahimikin kung alam kong wala naman akong ginagawang masama at pinagbibintangan lamang ako?” sikmat kong tanong.“Hindi ka talaga titigil?” pagbabanta niyang tanong na namimilog ang kanyang mga ma

BUMUNGAD sa aking harapan ang nag-aalalang mga mukha nina Don Raul at Doña Celestina nang ako'y magising.“Ama, Ina,” mahina kong tawag sa kanila.Wala pang salitang pumalabas sa bibig ni Doña Celestina ay bumuhos na ang kanyang mga luha. “Anak,” humihikbi niyang tawag sa akin. “Anong ginawa nila sa ‘yo?” tanong niya na pilit nagpapakatatag.Muling nanariwa sa aking isipan ang nangyari sa amin ni Nina dahilan para bumuhos ang aking mga luha.Nararamdaman ko ang paghawak ni Don Raul sa aking kamay. “Huwag kang matakot, Anak, sabihin mo sa amin anong ginawa nila sa inyo?” tanong ni Don Raul.Mas bumuhos ang aking luha nang sandaling iyon, pilit kong pakalmahin ang aking sarili para makasagot sa kanila. Huminga ako nang malalim na may kasamang panginginig sa aking dibdib. “Pinagsamantalahan niya kami, Ama,” garalgal at nahihirapan kong sagot kay Don Raul.“Diyos ko!” napasinghap na bulalas ni Doña Celestina. “Paano nila nagawa ang kababuyang ito sa i

NABABALOT ng pagkawindang ang aking utak ng mga katungang gustong-gusto ko na malaman ang mga kasagutan ngunit wala akong mahagilap kahit na paulit-ulit akong gumawa ng simulation. It always ends with a big question mark.“Why they keep messing the truth?” tanong ko sabay napasapo sa aking noo.Naagaw ang aking atensyon nang maramdaman ko na may humawak sa aking kamay dahilan mapalingon ako kay Nina na labis na nag-aalala. “Ate Helena, may problema ka ba?” tanong niya.Shit! Nawala sa isip ko na narito siya masyado akong nagpakain sa isipan ko. “Sorry, Nina. If I made you worry,” paghingi ko ng tawad sa kanya na siya niyang ikinakunot ng noo.Oh crap!Napasapo ako ng aking noo nang ma-realize ko na nagsalita na naman ako ng English. “Pasens’ya na, Nina. Nadala lang ako ng aking iniisip kaya kung ano-ano na naman ang lumalabas sa aking bibig,” pagdadahilan ko.“Ayos lang po ‘yon ‘wag niyo na po alalahanin iyon. Ikaw po, ayos ka lang po ba?” tanong

HALOS dalawang araw na rin ang nakakalipas na walang nangyayari sa aming masama ni Nina simula nang ilipat kami rito sa Fort San Felipe. Walang nanakit o nagbabalak ng masama sa amin at nakakakain kami ng tatlong beses sa isang araw hindi gaya nang nasa lugar pa kami ni Don Marco na kung hindi pa kami dalhan ng pagkain ni Doña Celestina at Lita ay hindi kami makakain. Kahit papaano ay nalalaman na rin namin ni Nina kung ilang araw na ang lumipas dahil may maliit na bintana ang naroon na kung saan ay makikita namin ang panahon sa labas. Hindi naman sila nababahala na kahit may ganoon dahil nasa lower ground pa rin kami at sa taas ay may mga Guardia Civil na mahigpit na nagbabantay kaya imposible na magkaroon nang koneksyon sa sinumang taga-labas.Ikatlong araw na namin dito at tahimik lang ang aming pananatili rito habang patuloy namin inaanalisa ang lahat ng mga pangyayari.“Sa tingin mo, Ate Helena, posible ba talagang may traydor sa kanilang tatlo na natitira?” mahinan

SA BAWAT salitang binibitawan niya alam kong totoo ang lahat ng iyon kailanman hindi nagawang pagdudahan ang pag-ibig pero habang at kapag pinagpatuloy ko pa itong pag-iibigan naming ito walang maidudulot na maganda ito sa kanya, mas lalo lang siyang masasaktan. Kaya kahit mahirap at masakit para sa akin ang ilayo ang sarili ko sa kanya ay gagawin ko para lang hindi na siya mas masaktan pa. Kahit na ikamatay ko pa ang sakit na ito hinding-hindi ko na hahayaan na madamay pa siya sa gulong dala ko.Hinugot ko ang lahat ng lakas ng loob na natitira sa akin saka ako nagsalita. “Tumigil ka na, Joaquin. Tigilan na natin ito,” saad ko na pilit nagpapakatatag sa kabila nang panghihina ko.“Helena, ano bang kailangan kong gawin para patunayan na wala akong pakialam sa mga iniisip mong ‘yan? Ano ang gusto mong gawin ko para maniwala ka sa akin na hindi ka tulad ng iniisip mo na hindi ka nagbago at ikaw pa rin ang babaeng minahal ko noon at minamahal ko ngayon?” desperado niyang ta