“KUMUSTA ang kalagayan ni Nina? Ayos lang ba siya?” tanong ni Doña Celestina na napatayo sa kanyang pagkakaupo nang makita kami ni Joaquin.“Ayos lang po siya, Tiya Celestina. Wala po kayong dapat na ikabahala,” ani Joaquin.“Mabuti naman kung gano'n,” nakahingang pagpapasalamat ni Doña Celestina.“Mabuti na rin po iyon nang hindi na rin si Nina mag-isip ng kung ano-ano baka mas lalo pa makasama sa kanya ang mga malaman niya,” wika ni Joaquin.“Anong ibig mong sabihin, Joaquin? May nararamdaman ba si Nina?” tanong ni Doña Celestina.“Hindi ko po nais maging bastos sa inyo, Tiya Celestina, ngunit sa tingin ko po hindi si Nina ang kailangan natin pagtuunan ng pansin kun'di ang taong may kagagawan ng kaguluhan at pagkasira ng ating buhay at tiwala,” saad ni Joaquin.“Ipagpaumanhin mo, Hijo, ang aking pangingialam sa iyong kapatid nag-aalala lamang ako para sa kanya,” paghingi ng tawad ni Doña Celestina.“Hindi niyo po kailangan humingi ng tawad

“SELOS AT INGGIT? Sa aking palagay ay hindi pa rin iyon sapat para patayin niya si Roman,” saad ni Don Emilio na bumasag sa aming katahimikan.“Hindi po natin iyon masasabi, Don Emilio, lalopa't tanging si Don Celestina na lamang ang meron siya matapos na mamatay ang kanyang ina at kanyang amain. Si Doña Celestina lang ang babaeng tumanggap sa kanya sa kabila ng kanyang nakakubling tunay na pagkatao. At para sa isang tulad niya na laging nakakaranas ng pang-aapi at pangmamaliit walang duda na hahayaan niyang may kumuha, umagaw o umangkin sa tanging babae na buo siyang tinanggap. Sa tingin niyo po ba hindi pa rin iyon sapat para maging makasarili si Don Raul para gumawa ng isang krimen?” tanong ni Lola Nilda kay Don Emilio.Hindi nakaimik si Don Emilio nang oras na iyon at tila tinggap ang kanyang pagkatalo kay Lola Nilda.“Sa tingin ko po ay higit na alam niyo po ang nararamdaman ni Raul kaysa sa sa amin na narito,” makahulugang wika ni Lola Nilda.Napakunot-

Lahat ay labis na nagulat sa aking sinabi na halos lahat ay napasinghap at natigalgal nang sandaling iyon.“Imposible! Imposible ‘yang sinasabi mo, Helena!” mariing tutol ni Mateo.“Iyon ang katotohanan, Mateo,” seryosong saad ko.“Hindi! Imposible ang sinasabi mo. Imposible na maging kapatid ko ang babaeng sumira sa ‘yo. Hindi!” mariin niyang tutol.“Bakit hindi mo tanungin si Tiyo Emilio? Sa tingin ko may naaalala na siya sa mga nangyari,” wika ko habang nakatingin kay Don Emilio na gulat sa kanyang pagkakaupo at tila may bumabagabag sa kanyang isipan.“Ama! Sabihin mo po sa akin hindi totoo ang lahat ng iyon! Hindi mo po nagawang pagtaksilan si Ina!” nagmamakaawang sigaw ni Mateo kay Don Emilio.Nanatiling walang imik si Don Emilio habang pilit na inaanalisa ang mga pangyayari.“Ama! Sumagot ka!” napapasiphayong sigaw ni Mateo.Tumingin si Do

Natigalgal at kumabog nang napakalakas ang aking puso nang marinig ko ang pagtawag niya sa aking pangalan. Helen at hindi Helena. Nang sandaling iyong tila isang mahika ang kanyang salita at hindi ako gumalaw o gumawa man lang ng ingay at hinayaan ko lamang siya na yakapin ako at pakinggan ang tibok ng aking puso.Matapos ang ilang segundo ay saka lamang nagsalita si Joaquin.“Alam ko noong simula pa lang,” mahinang saad ni Joaquin.“Ha?” naguguluhan kong reaksyon sa kanya.Inalis niya ang kanyang pagkakayakap sa akin at saka ako tinignan ng diretso sa aking mga mata.“Noon pa man simula pa lang na magkita tayo alam kong hindi ka si Helena,” saad niya.“Anong ibig mong sabihin? Paano mo nalaman?” naguguluhan kong tanong sa kanya.Napatingin ito sa taas at iniligay ang kanyang kamay sa ilalim ng baba na tila nag-iisip. “Paano nga ba?” tanong niya sa kanyang sarili at natahimik

Biglang bumigat ang aking dibdib nang marinig ko ang kanyang sagot. Tama nga ako. Ang sakit dahil sa sandaling sinambit niya ang aking pangalan ay natangay at napapaniwala ako na ako nga talaga ang babaeng mahal niya at hindi si Helena. Ang tanga ko pata umasa ako na ako ang mamahalin niya. Si Helena pa rin pala talaga ang babaeng mahal niya at hin—“Natatakot na baka ang tanging tao na nagbigay ng kulay sa aking buhay, ng tuwa at tumanggap ng aking nararamdaman ay tuluyan mawala.” Hinawakan niya ang aking kamay. “Natatakot ako, Helen na maging ikaw na tumanggap sa lahat ng aking nararamdaman ay mawala sa akin.”Kumabog nang napakalakas ng aking puso matapos kong marinig ang kanyang sinabi ngunit mabilis kong binawi ang aking mga kamay sa kanyang pagkakahawak at ikinumpas ang aking sarili.“Tama na, Joaquin! Huwag mo akong lituhin ng mga salita mo dahil maliban sa pinapaasa mo ako ay sinasaktan mo ako lalo. Kaya kung p'wede la