Pakiramdam ko, para akong pinagsakluban ng langit at lupa ngayong araw. Nawalan ako ng matutuloyan at trabaho, pati mga gamit ko ay nawala rin sa akin dahil hindi ko nakuha kanina.
Pumara ulit ako ng jeep patungo sa hospital kung saan naka-confine si Nanay. Tiningnan ko ang pera sa loob ng wallet ko. Bumagsak ang balikat ko nang nakita ang isang libong piso. Paano ko pagkakasyahin ang perang 'to? Maghahanap pa ako ng matitirahan at trabaho. Bibigyan ko pa ng sahod si Lara dahil siya ang nagbabantay kay Nanay habang wala ako. "Kuya, bayad po," sabi ko sabay abot ng isang libong piso. Kumunot ang noo ng jeepney driver nang nakita ang pera ko. "Wala ka bang barya riyan, hija? Bente pesos lang ang makukuha sa pera mo. Mauubos ang perang panukli ko." "Wala po akong barya, Manong. Ito lang talaga ang meron sa 'kin -" "Bayad po, Manong. Ako na lang po ang magbabayad sa pamasahe niya." Napalingon ako sa lalaking katabi ko. Nahihiyang ibinalik ko na lang sa wallet ang pera ko. "T-Thank you," usal ko. Ngumiti lang siya sa akin. Hindi rin nagtagal ay bumaba na siya sa kabilang kanto. "Manong, para po," sabi ko nang nasa tapat na ako ng hospital. Pagbaba ko ay dumiretso ako sa isang sari-sari store na nagtitinda ng kanin at ulam. Kumain muna ako roon dahil hindi ko na talaga kayang pigilan ang pangangalam ng tiyan ko. Habang kumakain ay naki-charge na rin ako sa tindahan dahil ubos na ang baterya ng cellphone ko. "Maraming salamat po," usal ko pagkatapos kong kumain at kunin ang cellphone. Muntik ko nang mabitawan ang pagkaing binili ko para kay Lara nang napansin ang sunod-sunod na pag-vibrate ng cellphone ko. Tiningnan ko ang mensahe galing kay Lara. Napatakip ako nang bibig at nabitawan ang pagkaing hawak ko. From: Lara Inataki sa puso ang Nanay mo. Pumunta ka ngayon sa hospital! Para akong kabayong nakalabas sa hawla sa sobrang bilis ng pagtakbo ko papasok ng hospital. Halos nabangga ko lahat nang mga nakakasalubong ko sa daan sa pagmamadali. Napahawak ako sa dibdib ko nang naramdaman ang pagbilis ng tibok ng puso ko. Kinakabahan ako para kay Nanay. Pinunasan ko ang namumuong luha sa aking mga mata habang hinihabol ang paghinga ko. "Lara!" sambit ko nang nakita ko siya sa labas ng kwarto ni Nanay. Pinapatahan siya ng isang nurse. Mas lalo lang akong nakaramdam ng kaba sa nangyayari. "Nasaan si Na-" Hindi ko natapos ang sasabihin ko nang nahagip ng mga mata ko si Nanay na nag-aagaw buhay. "Ma'am, hindi po kayo pwedeng pumasok!" saway ng nurse na nagpapatahan kay Lara nang sinubokan kong buksan ang pintuan. Naka-lock ito. "Nay!" paulit-ulit kong sambit habang nakadungaw sa bintana. Halos masira ko na ang pinto. "Papasokin niyo ako! Kailangan kong makita si Nanay!" "Ginagawa po namin ang lahat para mailigtas ang buhay ng Nanay niyo, Ma'am. Kumalma po kayo -" "Paano ako kakalma? Nag-aagaw buhay si Nanay sa loob!" galit na sigaw ko sa nurse. Sinipa ko ang pinto at hinayaang lumabas ang aking mga luha. Lumapit ako sa nurse. "Gawin niyo ang lahat para mailigtas si Nanay. Maawa kayo sa akin..." "Ginagawa po namin ang lahat ng makakaya namin to save your mother, Ma'am. Please, calm down. Hintayin na lang natin na lumabas ang doktor." Nakadungaw lang ako sa bintana habang pinagmamasdan ang doktor at mga nurses sa ginagawa nila kay Nanay. Nakahinga lang kaming lahat ng maluwang nang bumalik ang heartbeat ni Nanay. Dali-dali akong pumasok para makita si Nanay paglabas ng mga nurses. Tanging si Dr. Santos na lang ang naiwan sa loob, minomonitor niya ang ibang tube na nakakabit sa katawan ni Nanay. "Kumusta po si Nanay?" nag-aalalang tanong ko sa doktor. Suminghap ako saka pinunasan ang mukha ko. "Kailangan niya ng maoperahan, Ma'am. Habang tumatagal ay mas lalong nanghihina ang katawan niya. Hindi siya pwedeng atakihin ulit dahil..." Tumingin ang doktor sa akin. Bumilis na naman ang pagtibok ng puso ko. "She might die if we cannot do the operation as soon as possible." "Wala na po ba talagang ibang paraan, Dok?" Bumuhos na naman ang mga luha ko. "Wala po akong ganoong kalaking halaga ng pera para sa operasiyon ni Nanay. Ubos na ang naipon kong pera sa mga gamot niya at ibang kailangan dito sa hospital." "Kung hindi siya maooperahan sa lalong madaling panahon, baka hindi niya kayanin ang sakit niya, Ma'am." Isinubsob ko ang mukha ko sa kama pagkatapos naming mag-usap ng doktor. Hinawakan ko ang kamay ni Nanay at hinalikan ito. Hindi pa ako handang mawala si Nanay sa akin. Ulila na ako sa ama, ayokong maranasang maulila rin sa ina. Siya na lang ang natitira kong pamilya. "Ate Ana, hindi ka ba papasok sa trabaho ngayon?" Bumaling ako kay Lara. Nililigpit niya ang kaniyang pinagkainan. "Hindi na," tipid kong sagot. "Uuwi muna ako sa amin. Kukuha lang ako ng mga gamit sa bahay, Ate Ana." Tumango ako. "Sige. Mag-ingat ka sa biyahe. Tawagan o i-text mo lang ako kung anong oras ka makakabalik dito." Pagkalabas ni Lara, kinuha ko ang calling card na binigay sa akin ni Chairman Marcelo kanina. "Gagawin ko ang lahat para sa 'yo, Nanay. Kumapit ka lang. Huwag mo muna akong iiwan," bulong ko at muling hinalikan ang kamay niya. Huminga muna ako ng malalim bago dinial ang numero ni Chairman Marcelo. Kung kapalit ng inalok niyang pagpapakasal sa apo niya ang makakatulong sa akin para mailigtas si Nanay, tatanggapin ko.Nanginginig ang aking kamay habang hinihintay na sagotin ni Chairman Marcelo ang tawag ko. Kakapalan ko na ang pagmumukha ko. "Hello? Sino po sila? Ako po ang personal assistant ni Chairman Marcelo." "A-Anabelle Enriquez po, Sir. Pwede ko po bang makausap si Chairman?" sagot ko habang kinakagat ang aking pang-ibabang labi. "This is Chairman Marcelo of Del Fuego Industries -" "Good evening po, Chairman. Si Anabelle po ito. Pasensiya na po kung napatawag ako sa ganitong oras." "Anabelle? Ikaw ba 'yung babaeng tumulong sa akin kanina?" "Yes po. Ako nga po," nahihiyang saad ko. "Ano ang maipaglilingkod ko sa iyo, hija? I forgot to ask your name earlier dahil mukhang nagmamadali ka habang ang apo ko namang si Raheel ay hindi makausap ng maayos." Tiningnan ko si Nanay. "Ayos lang po. Walang problema sa akin 'yon." "Kumusta na pala ang Nanay mo?" Hindi ako nakasagot agad. Nanatili lang akong nakatitig kay Nanay habang kinukuskos ang kuko ko. Hindi ko alam kung tama ba 'tong ginagaw
"Dearly beloved, we are gathered here today in the presence of God and these witnesses to join Raheel and Anabelle in holy matrimony. Marriage is a sacred union, a commitment of love and devotion between two souls." The priest looks at us, smiling warmly.Nanginginig ang mga kamay ko habang hinahawakan ito ni Raheel. Nakatitig siya sa akin na para bang hinihila niya ang kaluluwa ko palabas. Mabilis ang tibok ng puso na siyang nagpadagdag ng kaba ko. Tumingin ang pari sa kaniya. "Raheel, do you take Anabelle to be your lawfully wedded wife, to have and to hold, from this day forward, for better or for worse, for richer or for poorer, in sickness and in health, to love and to cherish until death do you part?"Humigpit ang paghawak niya sa mga kamay ko. Kinakabahan ako habang hinihintay siyang sumagot. Nakasalalay sa mga kamay niya ang buhay ni Nanay. Pagkatapos ng kasal namin ay saka pa ooperahan si Nanay. Napansin ko ang pagkunot ng noo ni Chairman Marcelo. Siguro naiinip na rin siya
Hindi ko na lang pinansin ang sinabi ni Raheel. Tama naman siya. Hindi namin parehong ginusto ang kasal na 'to. Pagkatapos kong magbihis, inayos ko muna ang higaan ko. Ako ang matutulog sa sahig habang siya naman ay sa kama matutulog. Tinanggal ko rin ang ibang palamuti na inilagay sa buhok ko at sinuklay-suklay ko ang mahaba kong buhok. Nang matapos na akong magsuklay ay roon pa lang ako lumabas ng kwarto para balikan ang ibang panauhin. Pagbaba ko nang hagdanan, nakita ko sina Chairman Marcelo at Raheel na nag-uusap. Sumilip ako sa labas, umuwi na ang ibang guest dahil wala na akong nakita. Nginitian ako ni Chairman Marcelo nang nag-angat siya ng tingin sa akin. Kumaway siya sa akin at pinapapunta sa kinaroroonan nila. "Nagustohan mo ba ang mga binili kong damit para sa 'yo?" tanong ni Chairman Marcelo habang sumisimsim siya ng tsaa. Tumango ako at umupo sa tabi ni Raheel. "Maraming salamat po. Nag-abala pa po kayo," nahihiyang saad ko. May kinuha si Chairman Marcelo sa bulsa
Bumaba ang paningin ko sa sahig nang may nakita akong tumutulong dugo. Napabuga ako nang hangin nang napansin ang sugat sa daliri niya. "May sugat ka," sabi ko. Itinago niya ang kamay niya sa akin. "I know. Hindi naman ako manhid. Matulog ka na," malamig niyang sabi. Naglakad siya patungo sa cabinet, may hinahanap siya roon. Bumalik ako sa pagkakahiga habang pinagmamasdan siya sa ginagawa niya. Ginagamot niya ang kaniyang sugat. Ipinikit ko ang mga mata ko matulog dahil maaga pa ako bukas. Pupuntahan ko si Nanay at ibibigay ko rin ang sahod ni Lara. Napabalikwas ako ng bangon nang may narinig akong kumalampag sa loob ng kwarto. Hindi ko alam kung anong oras na kaya tumingin ako sa wall clock. Pasado alas dos pa ng madaling araw. Sinilip ko si Raheel, nakatagilid siya at niyayakap ang sarili. Huminga ako ng malalim bago umahan. Naghanap ako ng kumot sa cabinet at ibinalot ito sa katawan niya. Hinaan ko rin ang aircon para hindi siya gaanong lamigin. Kinabukasan, nagising ako na w
Tumayo ako at ibinalik sa kanya ang mga pagkaing dinala niya. "Hindi pera ang habol ko sa pamilya mo, Raheel. Kung may ibang paraan lang para mailigtas si Nanay ay hindi na ako pumayag na ikasal sa taong kagaya mo. Alam kong kinasusuklaman mo ako pero huwag mong ipamukha sa akin na pera-pera lang ang lahat. Pinakasalan kita dahil kapalit ng pagpapakasal ko sa 'yo ay ang kaligtasan ni Nanay. Pero hindi ibig sabihin no'n ay mukha na akong pera," sabi ko. Nagkibit-balikat siya at kinuha ang supot. "Fine. Hindi mo naman 'to kailangan dahil binigyan ka ni Lolo ng pera, right?" Itinapon niya sa basurahan ang mga pagkain. Kumukulo ang dugo ko sa galit habang pinagmamasdan siyang isarado ang basurahan. "Ano ba ang meron sa 'yo at bakit gustong-gusto ka ni Lolo para sa akin? We don't even know kung saan ka galing. Basta-basta ka na lang pumasok sa mga buhay namin. He forced me to marry you. Hindi niya man lang ako hinayaang pumili kung sino ang gusto kong makasama sa buhay ko." "Sa tingin m
Dalawang linggo na ang nakaraan mula nang natapos ang operasyon sa puso ni Nanay. Sa awa ng Diyos, matagumpay ang operasyon. Kagigising niya lang kahapon. Halos awayin ko na ang doktor sa kakatanong kung matagumpay ba talaga ang operasyon dahil ang tagal niyang nagising. Under monitoring pa rin si Nanay. Ang bilin ng doktor ay huwag daw muna siyang magsasalita. Sinunod ko naman ang sinabi niya. Kahit kating-kati na akong makipag-usap kay Nanay, pinigilan ko ang sarili ko. "Ate Ana, kumain po muna kayo. Pupunta muna ako sa school," sabi ni Lara pagkatapos niyang kumain. "Sige. Ako na ang bahalang maglinis diyan. Baka mahuli ka pa," saad ko. Tumayo ako at kinuha sa kaniya ang mga plato. Habang kumakain, abala rin ako sa kaiisip kung papaano ko sasabihin kay Nanay na ikinasal ako nang wala siya. Ayokong ilihim sa kaniya ang totoo. May karapatan siyang malaman dahil anak niya ako. Pero takot ang nangingibabaw sa akin ngayon. Natatakot akong sabihin sa kaniya dahil baka mabigla siya at
Nanatili ako sa labas ng kwarto ni Nanay dahil nagwawala siya kapag nakikita niya ako. Magdadalawang oras na ako sa labas habang hinihintay na kumalma si Nanay. Wala akong ibang hinihiling kundi ang gunaling siya. Hindi ko aakalain na panunumbat ang makukuha ko sa kaniya matapos kong gawin ang lahat mailigtas lang siya. Hindi ko matanggap na kinamumuhian ako ng sarili kong ina. Ako ang sinisisi niya kung bakit siya itinakwil ng pamilya niya at hindi siya nakatapos sa pag-aaral. "Miss Anabelle..." Agad akong nag-angat ng tingin kay Dr. Santos nang nakita ko siyang lumabas ng kwarto. Tumayo ako at nilapitan siya. "Nakausap ko ang isa sa pamilya ng Nanay mo. Pupunta raw sila rito." "Talaga po? Paano niyo po nalaman ang -" "Ang Nanay mo mismo ang tumawag sa kaniya." Bumuntong si Dr. Santos. "Pinapasabi niya rin pala na ayaw ka raw niyang makita. Hindi raw siya magdadalawang-isip na magpakamatay kung makikita ka niya ulit." Bumagsak ang balikat ko. Para akong binuhosan ng malamig na
Bumaba ako sa kama at inayos pinulot ang damit niya na nasa sahig. Pag-angat ko ng tingin, dumapo ang mga mata ko sa isang papel na nasa drawer niya. Naglakad ako patungo roon para tingnan sana ito, ngunit biglang bumukas ang pinto. "Bakit mo hawak ang damit ko?" tanong ni Raheel. Marahas niyang hinablot ang marumi niyang polo sa kamay ko at itinapon ito sa basurahan. "Don't touch my things." "Hindi ko naman pinapakialaman ang mga gamit mo. Ilalagay ko lang sana sa -" "I don't care, Anabelle. Just don't touch my things. Huwag kang umakto na mapagmahal, mapag-aruga, at mabuting asawa sa akin kapag tayong dalawa lang." "Sorry. Hindi na mauulit. Hindi mo na kailangan pang sabihin ang mga 'yon sa akin." "Mabuti na 'yung alam mo." Naglakad siya patungo sa pinto at binuksan ito. Napatingin ako sa kaniya. "The door is open. Grandpa is not here. You can use the guest to sleep. Ayokong may kasama ako sa kwarto ko." I had no choice but to leave his room and use the guest room. Hindi ko al